Η σύσταση ενεχύρου επί μετοχών δεν (μπορεί να) απασχολεί, μόνον, τα άμεσα εμπλεκόμενα πρόσωπα (:δανειστή, οφειλέτη, μέτοχο/ενεχυραστή) αλλά και, ιδίως, την ίδια την ΑΕ. Οι ρυθμίσεις του νόμου για τις ΑΕ συμπλέκονται με εκείνες του Αστικού Κώδικα και δεν αφορούν, μόνον, τους εξ ημών νομικούς/δικηγόρους. Η σχετική σύμβαση αλλά και το καταστατικό της ΑΕ οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη τους τις επιμέρους, συχνά καθοριστικής σημασίας και αξίας, «λεπτομέρειες» και, εκ προοιμίου, να τις οριοθετούν...
Ενέχυρο
Έννοια & Περιεχόμενο
Το ενέχυρο συνιστά, κατά το νόμο, «περιορισμένο εμπράγματο δικαίωμα» σε αλλότριο δικαίωμα ή ξένο κινητό πράγμα για την εξασφάλιση απαίτησης. Η συγκεκριμένη εξασφάλιση επιτυγχάνεται μέσω της προνομιακής ικανοποίησης του δανειστή όταν λαμβάνει χώρα η ρευστοποίηση (συνήθως μέσω πλειστηριασμού) του αντικειμένου της ασφάλειας (:κινητό ή δικαίωμα).
Σύσταση
Προϋπόθεση για τη σύσταση του ενεχύρου αποτελεί: (α) Κυριότητα του ενεχυραστή (:εκείνου που παρέχει το ενέχυρο). (β) Συμφωνία μεταξύ ενεχυραστή και δανειστή για τη σύσταση του ενεχύρου. (γ) Τήρηση του απαραίτητου συστατικού τύπου (:συμβολαιογραφικό έγγραφο ή ιδιωτικό βέβαιης χρονολογίας). (δ) Παράδοση του πράγματος από τον κύριο/ενεχυραστή στον δανειστή (ή τρίτο).
Απαιτείται, τέλος, καταχώριση του ενεχύρου στο βιβλίο μετόχων για τη «νομιμοποίηση» του ενεχύρου και των σχετικών δικαιωμάτων έναντι της ΑΕ.
Άσκηση Δικαιώματος Ψήφου Κατά Την Ενεχύραση Μετοχών
Είναι ενδεχόμενο:
(α) Το δικαίωμα συμμετοχής και ψήφου στη ΓΣ να ανήκει στον ενεχυραστή/κύριο των μετοχών (:επί έλλειψης, ειδικής, συμφωνίας ή επί ύπαρξης αντιστοίχου περιεχομένου συμφωνίας ενεχυραστή/ενεχυρούχου δανειστή).
(β) Το δικαίωμα συμμετοχής και ψήφου στη ΓΣ να ανήκει στον ενεχυρούχο δανειστή (:προϋποτίθεται σχετική συμφωνία ενεχυραστή/ενεχυρούχου δανειστή και ανυπαρξία σχετικής καταστατικής απαγόρευσης. Αναγκαία η αντίστοιχη εγγραφή στο βιβλίο μετόχων).
Άσκηση Λοιπών Μη Περιουσιακών Δικαιωμάτων
Εκείνος που φέρει το δικαίωμα ψήφου (εν προκειμένω ο ενεχυρούχος δανειστής ή ο ενεχυραστής) δικαιούται να ασκεί και τα μη περιουσιακά, μετοχικά δικαιώματα (ενδεικτικά: το δικαίωμα παράστασης στη ΓΣ, λήψης πληροφοριών και ακύρωσης απόφασης ΓΣ).
Αύξηση Μετοχικού Κεφαλαίου
Επί ονομαστικής αύξησης, το ενέχυρο επί των μετοχών καταλαμβάνει αυτοδικαίως και τις νέες μετοχές.
Επί πραγματικής αύξησης (εφόσον ο ενεχυράσας μέτοχος ασκήσει το δικαίωμα προτίμησης), το ενέχυρο επεκτείνεται και καταλαμβάνει (και) τις νέες μετοχές-εφόσον υφίσταται σχετική συμφωνία στη σύμβαση ενεχύρου.
Υποχρεώσεις & Ευθύνη Ενεχυρούχου Δανειστή
Ο ενεχυρούχος δανειστής οφείλει να μην το ασκεί καταχρηστικά το δικαίωμα ψήφου στη ΓΣ-όταν είναι φορέας του. Οφείλει, επίσης, να λαμβάνει υπόψη του τα εύλογα συμφέροντα του ενεχυραστή και του ψιλού κυρίου αλλά και το σκοπό σύστασης του ενεχύρου. Είναι δυνατό, σε διαφορετική περίπτωση, να θεμελιωθεί (ενδοσυμβατική ή/και αδικοπρακτική) ευθύνη του.
Η σύσταση ενεχύρου επί μετοχών δεν αποτελεί σημαντική, μόνον, εξασφάλιση του ενεχυρούχου δανειστή. Συνιστά, δυνητικά, δραστική επέμβαση (με πολλαπλές/εξαιρετικά σημαντικές συνέπειες) στη ζωή και ισορροπίες της ΑΕ αλλά και στην περιουσία του ενεχυράσαντος μετόχου. Αναγκαίο, κατά τούτο, να λαμβάνονται οι αναγκαίες πρόνοιες τόσο στο πλαίσιο καταστατικών ρυθμίσεων όσο και κατά την οριοθέτηση και σύνταξη της σύμβασης ενεχύρου.
Οι συνέπειες, σε διαφορετική περίπτωση, μπορεί να είναι, δυνητικά, καταστροφικές. Αντίστοιχα, βέβαια, και στην περίπτωση της σύστασης επικαρπίας επί μετοχών. Περί αυτής όμως σε επόμενη αρθρογραφία μας.-
Managing Partner
Koumentakis and Associates Law Firm
Σημ.: Το παρόν άρθρο σε πλήρη μορφή
