Γράφει η Ελένη Μπετεινάκη*
Τι είναι πολύτιμο, τι είναι σημαντικό; Να κυνηγάς τα όνειρα σου παντοτινά. Να αγαπάς αυτό που έχεις, αυτό που κάνεις και να τολμάς. Να φτάνει η φωνή σου ίσαμε τα πέρατα του κόσμου και ας νομίζεις πως είναι σιγανή. Η δύναμη της θα σε εκπλήξει. Να κοιτάς γύρω σου, να παρατηρείς τον κόσμο και τους ανθρώπους. Να μοιράζεσαι, να αγαπάς και να προσφέρεις.
Αμάλια, Αντώνης Παπαθεοδούλου, εικ: Ντανιέλα Σταματιάδη, εκδ. Ίκαρος
Αμαλία Ροντρίγκεζ μια βασίλισσα της μουσικής ενός είδους, του φάδο, που σε μας δεν και τόσο γνωστό. Γεννιέται στα 1920 πριν από εκατό περίπου χρόνια στη Λισαβώνα της Πορτογαλίας. Από πολύ φτωχή οικογένεια η καταγωγή της αλλά αυτό δεν την εμπόδισε να γίνει ένα από τα μεγαλύτερα αστέρια της μουσικής παγκοσμίως. Για να ζήσει η ίδια και η οικογένειά της σαν ήταν παιδάκι ακόμα, αναγκαζόταν μαζί με την αδελφή της την Σελεστέ και τη μητέρα της να πουλάνε φρούτα στην αγορά Cais de Rocha της πόλης που τη γέννησε. Λένε πως τραγουδούσε όση ώρα πουλούσε την πραμάτεια της κι η φωνή της τραβούσε όλο τον κόσμο κοντά στον πάγκο τους. Μόλις στα 16 της χρόνια είχε αποκτήσει μια φήμη που είχε ξεπεράσει τα σύνορα της πόλης της και στα είκοσί της γίνεται γνωστή και στην Ισπανία. Η λέξη Fado, που σημαίνει μοίρα-πεπρωμένο, συνδέθηκε άρρηκτα με τα βάσανα και τη φτώχεια του λαού, με το χωρισμό, τον πόνο, την αβεβαιότητα, τον έρωτα, την ίδια τη ζωή και σαν μουσικό είδος παίζεται με ένα πολύ ιδιαίτερο στυλ με πορτογαλική κιθάρα κάτι σαν 12χορδο μαντολίνο ή με bandoneon, με ακορντεόν και με βιολί. Η μουσική αυτή ντύνει τραγούδια για να τα ακούς, κι όχι να τα χορεύεις. Να ζεις τις ιστορίες που περιγράφουν και να τα αισθάνεσαι. Μοναδική η ερμηνεία της Αμαλία Ροντρίγκεζ στο πασίγνωστο Summertime…
Τούτο το βιβλίο του Αντώνη Παπαθεοδούλου είναι αφιερωμένο στην Αμάλια (Αμαλία Ροντρίγκεζ) εκείνα τα χρόνια της φτώχειας σε μια λαϊκή αγορά με τα πολλά φρούτα. Ένα μικρό κορίτσι που κανείς δεν προσέχει ανάμεσα σε πολλά καφάσια με φρούτα και λαχανικά και φωνές που διαλαλούν εμπόρευμα. Φωνές άγριες, τσιριχτές, μονότονες, ανυπόφορες στα παιδικά αυτιά και όχι μόνο. Μέχρι που το μικρό μας κορίτσι ξεπερνά κάθε εμπόδιο κι αρχίζει με τη δική του φωνή που είναι σκέτη μελωδία να τραγουδά. Δεν είχε σημασία το τραγούδι ως προς τους στίχους (τα λεμόνια της διαφήμιζε),όσο η υπέροχη χροιά και μελωδία που όλοι ξεχώρισαν. Κι έτσι γρήγορα μαγνήτισε τις ψυχές όλων και το εμπόρευμά της έγινε …καπνός. Αρχίζει τότε μια μεγάλη αλλαγή σε εκείνη την λαϊκή αγορά. Ο ρυθμός, το τραγούδι και η ομορφιά απλώνονται παντού. Και φυσικά όλοι ξεπουλούν και τα δικά τους εμπορεύματα, όσοι ανακάλυψαν τη δύναμη της ομορφιάς, της μουσικής και …του μικρού κοριτσιού!
Μια φωνή ακούγεται σε όλο το βιβλίο. Η φωνή που πασχίζει να πουλήσει, να τραβήξει κόσμο, να μαγνητίσει, να ακουστεί, να αφυπνίσει… Ακούγεται και μια μουσική που αλλάζει ψυχές, νοοτροπίες, κατεστημένα. Ένα βιβλίο του Αντώνη Παπαθεοδούλου που καταφέρνει με ελάχιστα λόγια να μας ξυπνήσει την συνείδηση και την ομορφιά. Ένα βιβλίο άρρηκτα δεμένο με την εκπληκτική εικονογράφηση της Ντανιέλας Σταματιάδη. Εικόνες με τεράστια δύναμη και εκφραστικότητα που μιλούν από μόνες τους χωρίς καν να χρειάζονται κείμενο. Θα μπορούσε άνετα να χαρακτηρίζει το βιβλίο σαν ένα από τα λεγόμενα silent books που έχουμε δει τον τελευταίο χρόνο σε αρκετές διεθνείς εκθέσεις παιδικών βιβλίων να κερδίζουν έδαφος και εντυπώσεις και σιγά σιγά να έρχονται ή να δημιουργούνται και στην Ελλάδα με.
Ωστόσο με τον τόσο λιτό του λόγο ο Αντώνης Παπαδεοδούλου μας έβαλε σε μια σπουδαία ιστορία. Να καταλάβουμε πως η δύναμη της κάθε φωνής δεν είναι στην ένταση αλλά στο τρόπο που ακούγεται, στο ρυθμό και την χροιά-ομορφιά που την κάνει να ξεχωρίζει. Το μήνυμα του βιβλίου είναι τεράστιο. Και χωρίς να ξέρει κάποιος από ποιο θέμα εμπνεύστηκε ο συγγραφέας να γράψει αυτό το μικρό και πρωτότυπο κείμενο, νιώθει την ξεχωριστή του δύναμη. Οι λέξεις σαν φεύγουν από το στόμα του καθενός μας σκορπίζονται παντού και φέρνουν ανάλογα συναισθήματα στους ακροατές τους. Άλλοτε το μήνυμα τους είναι ηχηρό, άλλοτε προσβλητικό κι άλλοτε γεμάτο αγάπη, θαυμασμό και θάρρος. Κι όταν κρύβει την δύναμη της ψυχής και την ομορφιά της, γίνεται σύμβολο, γιγαντώνεται κι απλώνει τις ρίζες και τα φτερά του στα πέρατα της γης. Λέμε συχνά πως η ομορφιά θα μας σώσει. Αλήθεια είναι, η ομορφιά που κατοικεί μέσα μας, στη σκέψη, στις πράξεις, στην καθημερινότητα μας. Τα μικρά γίνονται μεγάλα όταν πιστέψουμε σε αυτά κα όταν δεν εγκαταλείψουμε ποτέ το στόχο και το όνειρό μας.
Ένα μικρό κορίτσι έφερε τα πάνω κάτω στις συνήθεις και στην «ασχήμια» σε μια υπαίθρια αγορά που θα μπορούσε να είναι σε οποιαδήποτε χώρα της γης. Η μαγεία της αγνότητας, της αθωότητας, το πάθος της μουσικής και της ομορφιάς άλλαξαν το κατεστημένο παρασύροντας κι άλλους να κάνουν το ίδιο ακριβώς. Να πιστέψουν στη δική τους φωνή και να δουν τον κόσμο τους με άλλα μάτια.
Η εικονογράφηση του βιβλίου είναι πραγματικά εντυπωσιακή, ιδιαίτερη και εκφραστικότατη. Περνάει πάρα πολλά μηνύματα στα παιδιά, παρακινώντας τα να φτιάξουν δικές τους ιστορίες και να εμπνευστούν για όσα οι μεγάλοι ούτε καν φαντάζονται…
Κι όλα τούτα εμπνευσμένα από τους δυο δημιουργούς από μια φράση του Martin Luther King: Almost always the creative, dedicated minority has made the world better!
Για τη δύναμη, το θάρρος, την ψυχή, την ομορφιά και την σιγανή φωνή που έχει τόσα να πει!
Για παιδιά που ονειρεύονται που τολμούν που αγαπούν τα όμορφα!
Θησαυγό, Μαριέττα Κόντου, εικ: Θέντα Μιμηλάκη, εκδ. Μεταίχμιο
Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένα αυγό. Όχι, οποιοδήποτε αυγό αλλά ένα που είχε μέσα του ένα δάσος φουντωτό! Και να ΄ταν μόνο αυτό; Κι ένα χωριό έκρυβε μέσα του το αυγό για να μην πούμε πως όλος ο κόσμος εκεί έβρισκε αναπαμό. Ταχυδρόμος σε αυτό το φουντωτό χωριό ήταν μια χελώνα που όλη μέρα δούλευε ασταμάτητα να προλάβει και να μοιράσει τα γράμματα σε όλα τα σπίτια…Ο λύκος πάλι σημασία δεν έδινε στο ποιος ή τι ήταν στο δρόμο του εκείνο το πρωινό που άλλαξαν όλα στο χωριό, γιατί βιαζόταν να κάνει κι εκείνος τις δουλειές του. Όσο για τον ποντικό, πνιγμένος μέσα στη χαρτούρα του με το ζόρι καλημέριζε τους πάντες που μπαίναν στο γραφείο του. Κανένας, μα κανένας δεν είχε προσέξει ένα μεγάλο αυγό που ΄ταν στημένο στην πόρτα της κυρά Προέδρου του χωριού της Αλεπούς. Όλοι βιαστικοί, όλοι αφηρημένοι, όλοι απρόσεκτοι και σκυθρωποί. Ώσπου σαν πήρε να βραδιάζει η κυρά κουκουβάγια, απρόσεκτη κι εκείνη έπεσε σχεδόν πάνω στο ζεστό λευκό αυγό κι ένα ελάχιστο κρακ ακούστηκε στο λεπτό….Έγινε τότε ένας μικρός χαμός. Όλοι αναρωτιούνται γιατί δεν το είχαν δει όλη μέρα και πως βρέθηκε εκεί. Κι ακόμα πιο μεγάλη απορία είχαν για το ποιος να άφησε ξαφνικά ένα αυγό σε ένα μεγάλο σκαλοπάτι…μοναχό! Κι αρχίσανε οι κουβέντες και οι έννοιες ποιος θα το πάρει, ποιος θα το έχει σαν παιδί του, ποιος θα είναι ο τυχερός! Κι έγινε σούσουρο πολύ και σκέψεις και ιδέες πολλές ίσαμε….
Θα το διαβάσετε κι εσείς και τότε θα καταλάβετε πόσο σπουδαίο είναι να έχεις ένα θησαυγό!
Όλη η τρυφερότητα του κόσμου κλεισμένη σε ένα …αυγό. Μα μήπως κάπως έτσι δεν γεννήθηκε ο κόσμος; Μήπως τα πολύτιμα, τα μοναδικά, τα εύθραυστα, τα μικρά και σημαντικά είναι όλα μέσα σε ένα αυγό κλεισμένα και με ένα μικρό κρακ μεγαλώνουν, γιγαντώνου και γίνονται πολύτιμα στις ζωές μας. Μια «καληνύχτα» αγαπησιάρικη πολύ, μαμαδίστικη και γεμάτη αλήθειες τούτο το βιβλίο. Μια ιστορία που μόλις ξεπήδησε κι εκείνη από το αυγό της για να γνωρίσει όλους εμάς, για να θυμίσει τα πολύτιμα που πολλές φορές τα προσπερνάμε ή δεν τους δίνουμε σημασία μέχρι εκείνη τη μία και μοναδική στιγμή που μπορεί και να αλλάξουν τη ζωή μας.
Μαριέττα Κόντου: Ευφάνταστη πάντα με καλογραμμένες ιστορίες γεμάτες αγάπη και περίσσευμα αγάπης κάποιες φορές. Μια ιστορία της για τα σημαντικά, για εκείνες τις αγκαλιές που λείπουν από κάποιους. Για την ορφάνια που μπορεί να ομορφύνει με την αφοσίωση και την αγάπη. Σημεία των καιρών καταγράφονται μέσα στο δάσος το φουντωτό που κλείνει μέσα του το αυγό. Αφηρημάδα, άγχος να προλάβουμε τα πάντα, βιαστικοί άνθρωποι, στην προκειμένη περίπτωση ζώα, που δεν βλέπουν, δεν παρατηρούν δεν νιώθουν τις μικρές αλλαγές που γίνονται ακόμα και μπροστά στα μάτια τους. Απορροφημένοι όλοι από μια καθημερινότητα που περικλείει κλείσιμο στον εαυτό μας δεν ενδιαφερόμαστε για το διπλανό μας. Μόνο αν αυτό που κάνει είναι σκανδαλώδες.
Γεμάτο σύμβολα το βιβλίο. Το αυγό είναι η γένεση του κόσμου! Είναι οι εύθραυστες ισορροπίες που χρειάζονται πολύ λεπτούς χειρισμούς για να μην …σπάσουν. Είναι το μικρό κάλυμμα που ραγίζει στην ασχήμια, με την περιφρόνηση, την αδιαφορία και την κακία του κόσμου. Είναι την ίδια στιγμή η ελπίδα, το όνειρο, η αγωνία του τι θα συμβεί, η αναπάντεχη αναμονή του αγνώστου, του ανέλπιστου!
Ένα τόσο δα λευκό και αδιάφορο αυγό ξυπνά συναισθήματα. Ενώνει ή χωρίζει ανθρώπους, φτιάχνει φιλίες, δημιουργεί συζητήσεις, και φέρνει αλλαγές σε ζωές που δεν το είχαν φανταστεί. Η ομαδικότητα, οι καλοπροαίρετες ενέργειες, το αίσθημα της ευθύνης, η ομορφιά της ψυχής. Για όλα εκείνα τα μικρά «αυγά» που οι άλλοι εγκαταλείπουν. Για όλες εκείνες στις ψυχές που ήρθαν στον κόσμο και κάποιοι αδιαφόρησαν για αυτό. Για τις παράλληλες μητέρες, για τις αγκαλιές που ξεχαστήκανε. Για όλα τα παιδιά που έχουν δικαίωμα στη ζωή, για όλους εκείνους που προσφέρουν αγόγγυστα για την ευτυχία των άλλων.
Μια ιστορία που θα αγαπήσουν μικροί και μεγάλοι. Για τα πολύτιμα της ζωής, για την αγάπη, τη μητρότητα, τη φιλία, την υιοθεσία. Μια «καληνύχτα» που ξυπνά αντί να κοιμίζει συνειδήσεις. Η ομαδικότητα, η αφοσίωση, οι μικρές κοινωνίες που δένονται και συμπάσχουν. Μάνα συχνά δεν είναι αυτή που γεννά μόνο ,αλλά και αυτή που επιλέγει να γίνει.. μάνα ζωής, χαράς, λύτρωσης και καρδιάς!
Με την εικονογράφηση της αγαπημένης Θέντας Μιμηλάκη που επιλέγει σκίτσα και χρώματα που κρύβουν όλη την ομορφιά της ψυχής.
Για παιδιά αλλά και μεγάλους που αγαπούν πολύ τα «αυγά». Που ξέρουν να ξεχωρίζουν τα πολύτιμα και τα σπουδαία στη ζωή!
*Η Ελένη Μπετεινάκη είναι νηπιαγωγός
