της Μαρίας Λιονάκη
Τετάρτη 18 Μαΐου 2016. Ο ήλιος ξύπνησε νωρίς. Το ίδιο και οι μαθητές των Πανελληνίων εξετάσεων 2016, οι γονείς τους και οι επιτηρητές. Με την ειδική κάρτα εισόδου στο χέρι και τις οδηγίες προσεκτικά διαβασμένες, με ένα νερό μαζί μου και το κινητό απενεργοποιημένο έχω ολοκληρώσει την προετοιμασία της επιτηρήτριας , όπως ορίζουν νόμοι και κανόνες και απολαμβάνω τη δροσερή ατμόσφαιρα αυτής της ώρας, καθώς και το πρωινό περπάτημα στους δρόμους της πόλης, που δεν έχει ξυπνήσει ακόμα καλά καλά.
Οι αυλές οι λουλουδιασμένες στις ελάχιστες μονοκατοικίες υπερτερούν σε σχέση με τις πιλοτές, παρκινγκ των πολυκατοικιών και διαφοροποιούν την ποιότητα ζωής των κατοίκων αυτής της πόλης, σκέφτομαι εγώ, ενώ το αναπάντεχο γάβγισμα ενός σκύλου τρομάζει την ατρόμητη επιτηρήτρια. « Γιατί ξύπνησες τόσο νωρίς;» του λέω γελώντας εγώ, που είμαι αρκετά νωρίς ξυπνημένη…
Στρίβω και μπαίνω στην τελική ευθεία για το εξεταστικό κέντρο, το κοντινό μου, μαζί με μαθητές που έχουν ήδη μπει, από τη Δευτέρα, στην τελική ευθεία αυτών των σημαντικών εξετάσεων για την είσοδο τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Γειτονικά στο σχολικό συγκρότημα, στο τωρινό εξεταστικό κέντρο, ο Άγιος Ελευθέριος ευλογεί με θρησκευτική ευλογία τους μαθητές στη δύσκολη προσπάθεια τους. Μπαίνω και μαθαίνω ότι τυχαία σήμερα επιτηρώ μαζί με μια συνάδελφο μου που είχα χρόνια να τη δω και που τα παιδιά μας υπήρξαν συμμαθητές και φίλοι, καλοί μαθητές, ανάμεσα σε άλλους στο δημοτικό. Σκεφτικές κι οι δυο περπατάμε ως την αίθουσα, κουβεντιάζουμε για τις σπουδές των παιδιών μας και κουβαλάμε τον ίδιο ντοσιέ επιτήρησης και το ίδιο άγχος για την επαγγελματική πορεία των παιδιών μας στη σημερινή δύσκολη εποχή. Το βλέμμα μας στρέφεται λίγο πίσω κι αγκαλιάζει τους μαθητές που περπατάνε στο προαύλιο κουβαλώντας νερό, την κάρτα υποψηφίου και τα στυλό τους και τους γονείς, που είναι και σήμερα έξω στην πόρτα, σκοπιά, αψηφώντας την κούραση της ορθοστασίας, αποφασισμένοι, αφοσιωμένοι σ’ αυτό που νιώθουν χρέος να πράξουν.
Μπαίνουμε στην κλειστή, σκοτεινή, ακόμα κοιμισμένη, ανυποψίαστη αίθουσα κι ανοίγουμε φώτα, παράθυρα και κουρτίνες να μπει αέρας και φως, να υποδεχτεί όπως ταιριάζει τα φωτεινά νιάτα. Το κουδούνι βλοσυρό σκίζει τον αέρα, ηχεί, απαιτεί προσοχή, ταράζει την ηρεμία της γειτονιάς, της αυλής, των μαθητών. Σηματοδοτεί την έναρξη μιας διαδικασίας επίσημης, σημαντικής, ξεχωριστής που έρχεται σε αντίθεση με τη συνηθισμένη ανεμελιά της νεανικής ηλικίας, της ανοιξιάτικης φύσης και των γειτόνων των διπλανών σπιτιών που απολαμβάνουν τον πρωινό καφέ τους. Το τελετουργικό των εξετάσεων τυπικό, αυστηρό , καθορισμένο από το Υπουργείο Παιδείας κανονίζει τις μετρημένες, συγκεκριμένες, υπεύθυνες κινήσεις όλων εμάς στο εξεταστικό κέντρο.
Μαθητές και καθηγητές επιτηρητές, μοιράζονται την ίδια ευθύνη και τον ίδιο σεβασμό για τον ιερό για την ελληνική κοινωνία και εκπαίδευση θεσμό. Διαφέρουν μόνο στη ψυχραιμία, την ηρεμία, καθώς μια έγνοια ολοφάνερη, ένα άγχος περισσότερο ή λιγότερο ελεγχόμενο, σκιάζει τα εφηβικά μάτια , τα κουρασμένα, τα ξενυχτισμένα μάτια , παιδιών που ήρθαν εδώ μετά από σκληρή προσπάθεια να δοκιμαστούν, να εξεταστούν. Μια στιγμή απροσεξίας και άγχους βρέχει με νερό το συμπληρωμένο με τα στοιχεία της μαθήτριας, τετράδιο. Τρέχω, προσπαθώ να προλάβω τον τρόμο, τον πανικό της και αντικαθιστώ το βρεγμένο τετράδιο με ένα στεγνό, εξηγώντας μαλακά, πάλι, τι κάνουμε και τι προσέχουμε.
Μαθηματικά Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών σπουδών, Νέο σύστημα, γράφουν στο εξώφυλλο των τετραδίων τους οι μαθητές μου, που μετά από κάποια μικρή και ατελείωτη μαζί αναμονή, παραλαμβάνουν τα θέματα κι αρχίζουν να γράφουν μέσα στα χρονικά όρια που έχουν οριστεί. . Με νέο σύστημα γράφουν οι υποψήφιοι σε ένα θεσμό πολύ παλιό, σε μια Ελλάδα παλιά. Νέοι περισσότερο ή λιγότερο διαβασμένοι προσπαθούν στη σκοτεινιά αυτής της εποχής να ανοίξουν γρίλιες να μπει φως, να ανοίξουν δρόμο να τον περπατήσουν, να σαλπάρουν το καράβι της ζωής τους για δικές τους Ιθάκες, να βρουν θέσεις εργασίες, επαγγέλματα που να μην είναι κορεσμένα σε τοπίο θολό, ελπίζουν, κοπιάζουν και σίγουρα δικαιούνται και αξίζουν…
Σιγή, άηχη, άχρωμη, άγευστη, σιγή ατελείωτη και αξιοσέβαστη, σιγή ιερή πλανιέται τις ώρες που ακολουθούν στην τάξη. Όλοι συναισθανόμαστε την αγωνία και υποκλινόμαστε μπροστά στο κόπο και την προσπάθεια των μαθητών, που έχει αρχίσει καιρό πριν και πρέπει τώρα να ολοκληρωθεί και να αποδώσει καρπούς. Μαθητές που άλλοτε κρυώνουν κι άλλοτε ζεσταίνονται στην αίθουσα και στο σύστημα εξέτασης το τωρινό, ιδρωμένα χέρια που γράφουν, διαγράφουν, ξεφυλλίζουν , μάτια που πηγαινοέρχονται ανάμεσα στο ρολόι και στο τετράδιο, τεταμένες ματιές, στυλό όπλα επιστρατευμένα σε δύσκολη μάχη.
Ο χρόνος κυλάει, μοναδικός αμέτοχος κι αδιάφορος αυτός. Το μυαλό μου ταξιδεύει στο παρελθόν. Θυμάμαι τις δικές μου πανελλήνιες, με το σύστημα της δέσμης, τη λογοδιάρροια που με είχε πιάσει, πριν πάω να εξεταστώ, το θέμα της έκθεσης που έκανε πάταγο τότε, με την άγνοια των μαθητών για τις λέξεις αρωγή και ευδοκίμηση. Θυμάμαι τις πανελλήνιες εξετάσεις των παιδιών μου, των φίλων τους. Σκέφτομαι τι άλλαξε από παλιά ως σήμερα, τα παλιά και τα νέα συστήματα εξέτασης, τα παλιά και τα νέα δεδομένα ζωής, σπουδών κι επαγγελματικής αποκατάστασης… Σκέφτομαι τους Λαιστρυγόνες, τους Κύκλωπες που θα συναντήσουν οι μαθητές που επιτηρώ στο δρόμο για την Ιθάκη τους…
Κι όπως με τη λήξη του χρόνου ελέγχω και κολλάω τα μαύρα, σκιερά αυτοκόλλητα πάνω στα ονόματά τους, τους εύχομαι νοερά, ολόψυχα, καλή επιτυχία, φωτεινή, ηλιόλουστη, ευτυχισμένη ζωή, είτε γράψουν καλά είτε όχι, γιατί σίγουρα οι πανελλήνιες εξετάσεις είναι μία ευκαιρία στη ζωή… όχι όμως κι η μοναδική!
