Του ΚΩΣΤΗ Ε. ΜΑΥΡΙΚΑΚΗ (*)
Είθισται οι εθνικοί ύμνοι των κρατών, να αποτελούν εμβατήρια με επικό ύφος. Θούριοι, που αναφέρονται στους εθνικούς αγώνες των λαών για την ελευθερία και την ανεξαρτησία. Γι’ αυτό άλλωστε, αποτελούν τα υπέρτατα σύμβολα, εμβατήρια αφοσίωσης και πατριωτισμού, πνευματικά δημιουργήματα που συμπυκνώνουν την ίδια την κρατική κι εθνική υπόσταση. Αφορμή για την παρούσα επιφυλλίδα, στάθηκε μια εκδήλωση που οργάνωσαν τα πολιτικά κόμματα της Κύπρου πριν λίγες ημέρες στο κινηματοθέατρο Pallas στην παλιά πόλη της Λευκωσίας, γιορτάζοντας την 56η επέτειο από την ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Το τέλος της εκδήλωσης έκλεισε με την ανάκρουση του ελληνικού εθνικού ύμνου. Το γεγονός δεν μου προκάλεσε εντύπωση, αφού και στο παρελθόν είχα ακούσει το παιάνισμα του ελληνικού εθνικού ύμνου στο νησί της Αφροδίτης. Δεν γνώριζα όμως, ότι η επίσημη Πολιτεία της Κύπρου, η Κυπριακή Δημοκρατία, ως ανεξάρτητο και κυρίαρχο κράτος μέλος του ΟΗΕ και της Ε.Ε. έξι χρόνια μετά την ανεξαρτησία της το 1960, είχε υιοθετήσει με απόφαση μάλιστα του Υπουργικού Συμβουλίου από το 1966, ως εθνικό ύμνο της Δημοκρατίας, τη μουσική του ελληνικού εθνικού ύμνου. Ήταν η εποχή των «απόνερων» της πολιτικής του «Εθνικού Κέντρου» του Γ. Παπανδρέου, που ήθελε την Ελλάδα να αποτελεί κορμό και να έχει τα πρωτεία στη λήψη αποφάσεων για την άμβλυνση των δικοινοτικών προβλημάτων του νησιού.
Όμως έχουν περάσει 50 ολόκληρα χρόνια από τότε. Τίποτα από τα χρόνια εκείνα δεν παρέμεινε το ίδιο. Στο μεταξύ η γη της Αφροδίτης ταλανίστηκε από επικά γεγονότα και τραγωδίες. Και το πιο βασικό. Δεν είχε υπάρξει η προδοσία και ο Αττίλας, ούτε είχαν τελεστεί τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα που σημάδεψαν και σημαδεύουν μέχρι σήμερα την περιπέτεια του Κυπριακού Κράτους.
Το καραμανλικό δόγμα «η Κύπρος αποφασίζει και η Ελλάς συμπαρίσταται» έχει πολλά χρόνια τώρα καταστεί ως ιστορική και μόνο ρήση, που σημάδεψε μια εποχή, και ήταν ίσως η εκλεπτυσμένη απόδοση - μετεξέλιξη του κρυφού ή φανερού πόθου πολλών Κυπρίων για την ένωση με την Ελλάδα. Σήμερα αυτό, δεν λέγεται πια ούτε για αστείο. Ο κόσμος κτίστηκε ξανά από την αρχή. Τα δεδομένα της κυπριακής τραγωδίας μπορεί να παραμένουν σταθερά και αναλλοίωτα μόνο σαν ιστορικές σταθερές, αλλά 42 χρόνια μετά τη διχοτόμηση οι δύο κοινότητες, μόνες τους με την αμοιβαία και κοινή εμπιστοσύνη και θέληση, είναι έτοιμες να οικοδομήσουν το κοινό τους μέλλον με στόχο μια ενιαία και αδιαίρετη πατρίδα.
Σήμερα ολόκληρη η ανθρωπότητα περιμένει να δει μια Κύπρο ελεύθερη, ενιαία, ανεξάρτητη, με μία διεθνή προσωπικότητα. Περιμένει να απαλλαγεί από τα δύο προσωπεία της, όπως τον Ιανό. Χωρίς διαιρέσεις και διχοτομήσεις. Χωρίς κατοχικούς στρατούς, όπλα και ειρηνευτικές δυνάμεις. Μια χώρα ανεξάρτητη, κυρίαρχη, υπόδειγμα δικοινοτικής συνομοσπονδίας, ισχυρή στη Μεσόγειο, στην Ανατολή και τον κόσμο.
Κάνοντας κανείς αυτές τις σκέψεις, μισόν αιώνα μετά τον «δανεικό» εθνικό ύμνο, είναι αδόκιμο ένα ανεξάρτητο και κυρίαρχο κράτος, που και βέβαια έχει ιστορικούς και εθνικούς δεσμούς με την Ελλάδα, να εξακολουθεί να μην διαθέτει δικό του εθνικό ύμνο. Τώρα που η προοπτική να ζήσουν οι δύο κοινότητες στο ίδιο ενιαίο και αδιαίρετο ανεξάρτητο κράτος, η αναγνώριση ακόμη του ελληνικού εθνικού ύμνου για την Κυπριακή Δημοκρατία, συνιστά μια κτυπητή αντίφαση. Είναι κάτι που την προσβάλλει σφόδρα και την αδικεί. Ασφαλώς ο «ύμνος εις την Ελευθερία» του Δ. Σολομού, ταιριάζει σε κάθε κράτος του κόσμου που έχει δώσει ποταμούς αίματος για μια ελεύθερη και ανεξάρτητη πατρίδα. Όμως η εν ενεργεία αναγνώριση ως επίσημου εθνικού συμβόλου, του ύμνου ενός άλλου ανεξάρτητου και κυρίαρχου κράτους, υποδηλώνει σχέση κτήσης, εξάρτησης και υποτέλειας. Και σίγουρα μειώνει την ελληνοκυπριακή κοινότητα στη διαπραγματευτική ισχύ και στρατηγική της έναντι των τουρκοκυπρίων. Ασφαλώς το γεγονός δεν αποτελεί λεπτομέρεια, αλλά συνιστά μια βαρύνουσα παράμετρο μεταξύ των άλλων που κουβεντιάζονται αυτό τον καιρό στο κοινό τραπέζι, όπως η οικονομία, η διακυβέρνηση, η Ε.Ε., οι εγγυήσεις, η ασφάλεια, οι πτυχές της εκτελεστικής εξουσίας και το περιουσιακό. Και όσο θα εξακολουθεί να παραμένει και να ανακρούεται ο ελληνικός ύμνος, θα συνιστά και εμπόδιο στην επίλυση του προβλήματος. Οι δύο κοινότητες, μέσα από τις τραγωδίες του παρελθόντος που έχουν αλληλοβιώσει ας τολμήσουν να επιλέξουν και τον εθνικό ύμνο της κοινής τους πατρίδας στην ειρηνική συμβίωση που προοιωνίζεται. Και γι’ αυτό, δεν πρέπει να έχουν ανάγκη πια, από δανεικούς συμβολισμούς και αναφορές.
(*) Ο κ. Κωστής Ε. Μαυρικάκης, είναι Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ.
Ο «ύμνος εις την Ελευθερία» του Δ. Σολομού, ταιριάζει σε κάθε κράτος του κόσμου που έχει δώσει ποταμούς αίματος για μια ελεύθερη και ανεξάρτητη πατρίδα. Η αναγνώριση όμως ακόμη, του ελληνικού εθνικού ύμνου για την Κυπριακή Δημοκρατία, συνιστά μια κτυπητή αντίφαση. Είναι κάτι που την προσβάλλει σφόδρα και την αδικεί.
