Του Γιώργου Αντωνάκη
Δεν ξέρω. Μάλλον όχι!
Αυτή είναι η γνώμη μου.
Θα ‘ταν δύσκολο. Έτσι τουλάχιστον όπως λειτουργούσε. Όχι, δηλαδή ότι εμείς είμαστε διαφορετικοί. Δεν είμαστε. Μπορεί λίγο πιο συναισθηματικοί.
Άλλωστε, η σημερινή τεχνολογία με τις μεγάλες ταχύτητες βρισκόταν στο στάδιο της έρευνας τότε.
Κάθε Γενιά έχει τα δικά της χαρακτηριστικά.
Ναι. Δεν ξέρω αν σήμερα θα μπορούσε να λειτουργεί ένα ΚΑΦΕΘΕΑΤΡΟ στο Ηράκλειο. Μάλλον όχι. Έτσι νομίζω.
Δεν ξέρω κάποιον χώρο στην πόλη μας, που μπορεί να επηρεάζει τη ζωή των πελατών του σήμερα. Θέλω να πω. Σ’ εμάς δεν ήταν πελάτες. Ήταν το δικό τους στέκι. Πολλές φορές, ερχόταν από το σπίτι μου, τους έδινα τα κλειδιά, άνοιγαν αυτοί. Σερβιριζόνταν μόνοι τους. Υπερασπιζόταν το χώρο.
Εκεί διάβαζαν. Συμμετείχαν σε συζητήσεις. Έβλεπαν παραστάσεις. Εκεί ονειρευόταν. Ερωτευόταν. Αγαπούσαν το στέκι τους.
Δίσκοι βινυλίου 33 στροφών. Στο πικάπ ο Μίκης, ο Χατζιδάκις, ο Μικρούτσικος, ο Μούτσης, ο Λοϊζος, η Φαραντούρη, η Καραΐνδρου, η Δημητριάδη, ο Σαββόπουλος, ο Ρασούλης, ο Ξαρχάκος, ο Μαρκόπουλος, ο Λεοντής και όλη η παρέα που μας μεγάλωσε μουσικά.
Στη σκηνή τα Μαθητικά γκρουπάκια – δάσκαλοι μουσικής όλοι σήμερα –
(Γιάννης Κιαγιαδάκης, Μιχάλης Λαμπράκης, Νίκος Βλαζάκης,
Μιχάλης Σπυριδάκης, Γιώργος και Κώστας Παντερμαράκης, Ζαχάρης Δραμουντάνης και άλλοι),
ο Ψαραντώνης με τα παιδιά του, το Γιώργη, το Λάμπη, τη Νίκη και δίπλα του
ο Λάπας, και αργότερα ο Γιώργος ο Σταυρακάκης - πριν ανοίξει το «Τρομπόνι» –
ο Δημήτρης ο Αποστολάκης από τους «Χαΐνηδες», μετά ο Μίλτος ο Πασχαλίδης που αποχώρησε, οι νέοι Ροκάδες, ο Μισέλ Μπιξέλ, από το Τρίτο Πρόγραμμα, οι Νέγροι Τζαζίστες και ξαφνικά ένα βράδυ, επισκέπτης ο Νικόλας ο Άσιμος με την παρέα του.
Μυσταγωγία, οι βραδιές εκείνες, ανεπανάληπτες.
Μα και το θέατρο. Κάθε Σάββατο. «Το Τάβλι», «Οι Παλιατσούρες», «Η Πανοραμική θέα μιας νυχτερινής εργασίας», «Ένα Παράξενο Απόγευμα», «Εμιγκρέδες», «Ιστορία Ζωολογικού Κήπου», «Νυχτερινή Συνομιλία με ένα Κάθαρμα», «Οι Κουραμπιέδες», «Ο Άνθρωπος με το Λουλούδι στο Στόμα», «Κομμάτια και Θρύψαλα», «Μετανάστης», «Η Απαγωγή της Σμαράγδως», «Έτσι είναι αν έτσι Νομίζετε», «Χάρτινα Λουλούδια», «Ένα ευτυχές γεγονός» και άλλα. *
Πολλοί έβλεπαν για πρώτη φορά θέατρο. Και αυτό μού δινε ακόμα περισσότερη δύναμη. Να συνεχίσω. Έτσι, με πάθος όπως έκανα πάντα. Για όλα όσα αγαπούσα.
Είχαμε κι΄ άλλα στο ΚΑΦΕΘΕΑΤΡΟ.
Κινηματογραφικές Βραδιές με ταινίες Μικρού Μήκους από το Φεστιβάλ της Δράμας, κάθε Τετάρτη.
Βραδιές Ποίησης με νέους Ηρακλειώτες Λογοτέχνες, κάθε Πέμπτη.
Ένας απ’ αυτούς ήταν ο Γιώργος ο Κοκκινίδης. Έφυγε νωρίς.
Ελάχιστοι γνώριζαν το ταλέντο του. Την φοβερή έμπνευση του. Για μένα ήταν ένας σπουδαίος ποιητής. Ιδιαίτερος. Απόμακρος ίσως.
Δυστυχώς κάποια προβλήματα υγείας τον νίκησαν.
Μα και ο Μάνος ο Λουκάκης. Οι λογοτεχνικές διαλέξεις του, οι πολιτικές αναλύσεις του ήταν βάλσαμο για όλους μας.
Διαλέξεις στο μπαρ, με ουίσκι. Τον θαύμαζα. Κι αυτός μας άφησε νωρίς. Κι έχασε το Ηράκλειο ένα μεγάλο Ποιητή. Έναν Αληθινό Δάσκαλο.
Τα πρωινά της Κυριακής είχαμε Κουκλοθέατρο. Εκπληκτικές παραστάσεις, δίπλα στη βιβλιοθήκη του θεάτρου, από τον θίασο «Παράγκα» της Παραδεισανού.
Γέμιζε ο χώρος από φωνές και γέλια των μικρών παιδιών.
Στα τζάμια των παραθύρων υπήρχαν βιτρώ με τις φιγούρες του Καραγκιόζη. Και πίσω το φωτισμένο Αραβικό Τείχος. Το μοναδικό κομμάτι του Τείχους που μπορούσε να δει κάποιος στο Ηράκλειο.
Κάποια τραπεζάκια στην αίθουσα της βιβλιοθήκης ήταν χαραγμένα Σκάκι. Είχαμε φανατικούς Σκακιστές. Νωρίς τ’ απογεύματα ο Μετρ Γιάννης Μαρής παρέδιδε μαθήματα. Οργάνωνε Πρωταθλήματα. Η παρέα αυτή έφευγε πάντα τελευταία από τον χώρο. Ξεχνιόταν στο παιχνίδι. Έκανε «Ματ» στις αντοχές μας !!
Κάποια άλλα ήταν μαυροπίνακες. Με κιμωλία και σφουγγαράκι.
Τα τραπεζάκια αυτά τα προτιμούσαν οι περισσότεροι. Ήταν πάντα γεμάτα.
Στους τοίχους αφίσες θεάτρου που είχα φέρει από τη Νέα Υόρκη.
Και πίνακες ζωγραφικής. «Αρλεκίνος» από την Κομέντια Ντελ Άρτε, «Μεφιστοφελής» από το Μπαλέτο Φάουστ, «Τροβαδούρος» της Αναγέννησης.
Μεγάλοι πίνακες ζωγραφισμένοι από τον καλό φίλο, φοιτητή του Π.Κ. , τότε και νυν ζωγράφο Νίκο Μακαρώνα.
Είχαμε και αυλή στο ΚΑΦΕΘΕΑΤΡΟ. Μια όαση. Με μεγάλη καλαμωτή στέγη και καφασωτά στους τοίχους, που ανέβαιναν γιασεμιά και φούλια. Νυχτολούλουδα, κρίνοι και τριαντάφυλλα. Ήταν πραγματική απόλαυση, ο καφές το πρωί, το ούζο, και η μπύρα με ποικιλία, το βράδυ. Εικόνες, Μυρουδιές και Γεύσεις Μοναδικές.
Και το σουξέ!!. Ο πίνακας ανακοινώσεων!! Κάτι νέο τότε. Για τα Καφέ εννοώ. Ένα στυλό να κρέμεται. Και χαρτάκια. Αρχίζανε λοιπόν και γράφανε. Γράφανε και καρφιτσώνανε. Τα ραντεβού τους. Ποιήματα. Φιλοσοφίες. Γνωμικά.
Αναζήτηση συγκάτοικου. Πώληση τηλεφώνου. Παράπονα για τον καπνό (η αλήθεια είναι ότι είχε πολύ κάπνα). Προτάσεις για εκδηλώσεις, προσκλήσεις και αφίσες.
Και κάποτε τον Νοέμβρη του ΄84 διάβασα στον πίνακα μια ανακοίνωση για την έκδοση μιας νέας εφημερίδας με το όνομα «ΤΟΛΜΗ», που στη συνέχεια, τα επόμενα χρόνια, έμελλε να γίνει η μεγάλη του Ηρακλείου Σχολή της Δημοσιογραφίας. Με δάσκαλο βέβαια τον σπουδαίο Νίκο Βιδάκη.
Χαρτάκια λοιπόν. Όλα καρφιτσωμένα εκεί. Πολύχρωμα. Μικρά. Μεγάλα. Στον πίνακα με τον φελλό.
Καρφιτσωμένα. Όπως τα όνειρά μας. Αυτά που κόλλησαν στον χρόνο. Γυμνά. Ακίνητα. Χωρίς αντίδραση. Χωρίς πνοή.
1983.
Χρονιά που άνοιξε το ΚΑΦΕΘΕΑΤΡΟ.
Είχαν ήδη περάσει δέκα χρόνια από τότε.
Από τότε που τα Γεγονότα εκείνα του ‘73 καθόριζαν την πορεία μου.
Και μετά Θέατρο. Καρέζη-Καζάκος «Το Μεγάλο μας Τσίρκο», Εθνικό Θέατρο «Τέλος Καλό, Όλα Καλά», Φέρτης – Καλογεροπούλου «Ένα Αυγουστιάτικο Φεγγάρι» , Μίνως Βολανάκης «Πέντε Στρέμματα Παράδεισος» ,Αχαϊκό Θέατρο «Οι Ατρείδες», Εταιρικοί Θίασοι του Σωματείου, Θέατρο Καισαριανής «Ο Λεπρέντης», Κυκλαδικό Θέατρο «Η Απαγωγή της Σμαράγδως», Θέατρο Σύνολο «Ο Μακρινός Δρόμος» .
- Ύστερα ήρθε ο Ψαράς.
- Και ο Μικρούτσικος.
- Με την «Πορεία 0,90» και τον «Σταυρό του Νότου».
Το ταξίδι. Πρώτο ταξίδι έτυχε ναύλος για το Νότο. Βραζιλία, Αργεντινή και μετά Καναδάς, Παναμάς, Ειρηνικός, Ιαπωνία, Κίνα, επιστροφή Αμερική, Ευρώπη, Μεσόγειος, Ρωσία και πίσω στην Ελλάδα ξανά.
Ακολούθησε η Νέα Υόρκη. Μετά από τρείς μήνες.
Κέντρο Ελληνικού Πολιτισμού. Μαθήματα θεάτρου στα παιδιά των Ελλήνων.
Οργάνωση Εκδηλώσεων. Περιοδεία στις Ελληνικές Κοινότητες με παραστάσεις θεάτρου. Παράλληλα, παρακολούθηση έργων κορυφαίων καλλιτεχνικών σχημάτων, απ’ όλο τον κόσμο.
Μεγάλο Σχολείο η Νέα Υόρκη. Όμως, ο στόχος ήταν η Κρήτη.
Η Επιστροφή. Το Ηράκλειο. Το ΚΑΦΕΘΕΑΤΡΟ (..Το φθάσιμον εκεί ειν’ο προορισμός σου..).
1983.
Ένα όνειρο γίνεται πραγματικότητα.
Συνάντηση με την Νεολαία της πόλης. Μ’ ένα μεγάλο μέρος της.
«…Σαν έτοιμη από καιρό...». Βρήκε τον χώρο της. Την έκφραση της.
Ήταν πολλοί εκεί. Μαθητές από τα Λύκεια. Φοιτητές από το Πανεπιστήμιο και τα ΚΑΤΕΕ. Σπουδαστές από την Ακαδημία και εργαζόμενοι.
Τότε, ήρθε και ο Α΄ Κρατικός Έπαινος Θεάτρου 1983. Από τη Μελίνα Μερκούρη .
Για το έργο μου « το Τελευταίο Τραγούδι». Χάρηκα!
Πήρα κουράγιο. Ξεκινάμε καλά, σκέφτηκα!
Φτιάχνω με τους φοιτητές του Π.Κ. την Θεατρική Ομάδα του Πανεπιστημίου (Σχολές Ηρακλείου). Και αμέσως μετά των ΚΑΤΕΕ(Σημερινό ΤΕΙ –Μεσογειακό Πανεπιστήμιο).
Οι δύο αυτές ομάδες μαζί με την ομάδα του ΚΑΦΕΘΕΑΤΡΟΥ δίνουν το έναυσμα για να αρχίσει το Θέατρο να απλώνεται σε όλη την πόλη. Γυμνάσια, Λύκεια, Επιστημονικά Σωματεία, Πολιτιστικοί Σύλλογοι, Ιδιωτικές Ερασιτεχνικές Θεατρικές Ομάδες, δηλώνουν παρόν. Μουσικά σχήματα δημιουργούνται σε όλα σχεδόν τα Λύκεια. Στο Πανεπιστήμιο. Στα ΚΑΤΕΕ και γενικά στο Ηράκλειο.
Το ΚΑΦΕΘΕΑΤΡΟ φιλοξενεί αρκετές από αυτές τις ομάδες.
Λειτουργεί ως ένα βήμα έκφρασης της Νεανικής Δημιουργίας.
Και εγώ χαίρομαι γι΄ αυτό.
Η προσπάθεια μου αρχίζει να έχει αποτελέσματα.
Κάποτε, σ ένα κείμενο γραμμένο σε τοίχο, κάπου στο κέντρο της πόλης, διάβασα ότι «Ηρακλειώτης είσαι αν γνωρίζεις… (μπλα … μπλα… μπλα… και σε κάποιο σημείο) … που ήταν το ΚΑΦΕΘΕΑΤΡΟ».
Ήταν η ανταμοιβή μου. Για τα εφτά χρόνια που υπηρέτησα αυτά τα παιδιά.
Γιατί για μένα ήταν θητεία. Μια δύσκολη θητεία. Απαιτητική.
Θα έλεγα λοιπόν, - ίσως κάπως ποιητικά - ότι:
- Μια λάμψη, στην μουντή καθημερινότητα της εποχής, ήταν το ΚΑΦΕΘΕΑΤΡΟ.
- Μια φέτα ελπίδας, για το κολατσιό της αυριανής μέρας.
- Ένα ηλιόλουστο πρωϊνό, στην βαρυχειμωνιά των μικροαστικών αντιλήψεων των συμπολιτών μας.
«Ξέρω πως Δαίμονες και Προφήτες
σου τάξαν τον κόσμο σε τρεις μετοχές
και Συ με την πίστη και δύναμη πλέρια,
-της Νιότης τα δώρα μην τα σκορπάς-
μεσ΄ τα χρηματιστήρια μπήκες
τιμή ν΄ αγοράσεις,
ονείρων μαγιά».
Έγραφα τότε. Για όλες τις δυσκολίες που συνάντησα στην υλοποίηση ενός ονείρου που χρόνια σχεδίαζα.
Θυμάσαι το μονόλογο;
«Πάλεψα για μια καλύτερη ζωή πάνω στη Γη
για να μην εκμεταλλεύονται τον άνθρωπο σαν να ΄τανε κανένα
ζώο που το ζέψανε πριν από το όργωμα:
σύρε να βγάλεις ψωμί για τους πλούσιους…»
Μπήκα στο πετσί του. Και προσπάθησα να τον ξαναζωντανέψω.
Έφτιαξα μια δυνατή ΟΜΑΔΑ. Από φίλους δοκιμασμένους στα δύσκολα.
Τους μετέδωσα το όραμα μου. Την πίστη μου ότι μπορούμε.
Να επηρεάσουμε τα πράγματα. Στην πόλη μας.
Και είμαι ευγνώμων σ’ αυτούς.
Τον Μήτσο τον Γιαννακόπουλο. Τον σπουδαίο ηθοποιό.
Τον μεγάλο φίλο και σύντροφο από την εποχή του Πολυτεχνείου και της Αντιδικτατορικής μας δράσης. Τον Μήτσο που ήρθε στο Ηράκλειο χωρίς δεύτερη σκέψη για να με βοηθήσει και στο ΚΑΦΕ και στο ΘΕΑΤΡΟ.
Ήταν πάντα δίπλα μου. Από τα χρόνια της Δραματικής Σχολής έως σήμερα.
Μία δυνατή φιλία σχεδόν πενήντα χρόνων. (Δυστυχώς την ώρα που γράφω αυτό το κείμενο (22/12/2019) με ενημερώνουν ότι ο Μήτσος ‘’έσβησε’’ το πρωί, μετά από πολύχρονη μάχη με την ‘’αρρώστια’’. Καλό ταξίδι καλέ μου φίλε, συναγωνιστή!!)
Τον Μανώλη τον Πουλή, που κι αυτόν τον χάσαμε ξαφνικά πριν από δύο χρόνια. Με βοήθησε σε όλες τις προσπάθειες τις θεατρικές, παρότι η δουλειά του ήταν Πολιτικός Μηχανικός. Μαχητικός και Ασυμβίβαστος πάντα.
Μου έλεγε ότι του άλλαξα τη ζωή. Υπηρέτησε το θέατρο, όσο κανένας άλλος. Τα Χανιά, το Ηράκλειο και ο Αγ. Νικόλαος, πάντα θα έχουν να λένε κάτι θετικό για τον Μανώλη.
Τον Δημήτρη τον Καγιαμπή έναν αγωνιστή, έναν αγνό στρατιώτη της αριστεράς.
Ένα γνήσιο λαϊκό παιδί, λέω εγώ, που μαζί μου ανδρώθηκε και γνώρισε έναν καινούριο κόσμο, που αγάπησε. Τον κόσμο της Τέχνης και της Δημιουργίας.
Μαζί του το Γιαννιό. Ο Παρασύρης. Πιστός πάντα στην ιδέα του ΚΑΦΕΘΕΑΤΡΟΥ.
Ο αγαπημένος των κοριτσιών. Που του λέγανε τα μυστικά τους. Όλα.
Κι ο Στράτος ο Καρολίδης. Ο Καστοριανός. Ο ‘’Σκληρός’’ της παρέας.
Αυτοί οι τρεις. Δεν ήταν σερβιτόροι. ΌΧΙ. Ήταν η ψυχή του ΚΑΦΕΘΕΑΤΡΟΥ.
Χωρίς αυτούς το ΚΑΦΕΘΕΑΤΡΟ δεν θα ήταν το ίδιο!!!
Ήταν όμως και άλλοι .Όλοι αυτοί που συμμετείχαν στις παραστάσεις μου και που θα χρειαζόταν πολλές σελίδες για να τους ευχαριστήσω.
Θα αναφέρω μόνο μερικά ονόματα που η συμμετοχή τους ήταν πολύ σημαντική.
Γιώργος Μενίδης (ηθοποιός από Νέα Υόρκη), Κατερίνα Θανοπούλου (Θεατρική Ομάδα του Π.Κ.), Η Βάλια η Σαπουντζάκη (η αγαπημένη μας Βάλια που χάσαμε πολύ νωρίς), Μαρία Ρούση (Θεατρική Ομάδα του Π.Κ), Τόνια Καλοχριστιανάκη (ηθοποιός), Μαρία Σπυράκη (κουκλοπαίχτης), Αγγελική Σπινθάκη-Μπαγκέρη (δασκάλα - εμψυχώτρια), Ευτύχης Σαρτζετάκης (δάσκαλος-ηθοποιός), Μανώλης Κουκιαδάκης (δάσκαλος-ηθοποιός), Γιώργος Τερζάκης (δάσκαλος), Πέτρος Μαυροματίδης (ηθοποιός-σκηνοθέτης), Ελένη Νέστορα (δασκάλα-τραγουδίστρια), Χαρούλα Μαυράκη (καθηγήτρια), Ζαμπία Παπαδάκη (καθηγήτρια), Κώστας Βεργάκης (Ι. Υπάλληλος), Ειρήνη Κουρουπάκη (ενδυματολόγος), Πόπη Σωμαράκη (χειροτέχνης), Θάνος Τσάπας (ψυχίατρος), Γιάννης Κιαγιαδάκης (μουσικός συνθέτης), Χρήστος Νταρακτσής (ηθοποιός), Χρύσα Διακάκη (ιατρός), Γιάννα Μουντρίζα (μαθηματικός), Κλειώ Σπανάκη (ιατρός),Θοδωρής Σολδάτος (προγραμματιστής Η/Υ), Μαρία Χανιωτάκη (σκηνογράφος), Σπύρος Περδίου(ηθοποιός), Γιώργος Σαββάκης (ερασ. ηθοποιός), Νίκος Ντρετάκης (γραφίστας), Σπύρος Ζεβελάκης (σκηνογράφος).
Ο Μίλτος Πασχαλίδης (τραγουδοποιός) και πολλοί άλλοι.
Σε όλους αυτούς τους φίλους μου, ένα μεγάλο ευχαριστώ για την συμμετοχή τους στις προσπάθειες μου, είναι το λιγότερο που μπορώ να πω, μετά από τόσα χρόνια.
Τι είναι αυτό που μ’ έπιασε σήμερα;
Πάντα το απέφευγα.
Μα απόψε δεν μπορώ.
Ήρθαν οι Θύμησες.
Και μ΄ έπνιξαν.
Ελάτε λοιπόν.
Όλοι εσείς που περάσατε από κεί.
Όλοι εσείς που είδατε έναν κόσμο καλύτερο στα όνειρά σας.
Ελάτε να τραγουδήσουμε μαζί.
Χτυπώντας τα ξέφρενα ταμπούρλα της Νιότης μας.
Με νότες που θα γκρεμίσουν την πλήξη μας.
Με μουσικές που θα τσακίσουν τις ενοχές μας.
Ελάτε να διώξουμε το σύνδρομο της ήττας και του «αυτός ο κόσμος δεν
θ΄ αλλάξει ποτέ».
ΑΧ!! ΚΑΦΕΘΕΑΤΡΟ
Χρυσή προίκα της Νιότης μας!!!
Εκεί μέσα το Μάθαμε.
Πως,
«Τίποτα δεν χάθηκε από όλα όσα πράξαμε.
Ο αγώνας πάντα θα ξαναρχίζει από την αρχή.
Ξανά και ξανά, κάπου από κάποιον και σε κάθε στιγμή».
Περπατώντας στης μνήμης τα σοκάκια, παρέα με ένα μπουκάλι κόκκινο κρασί, θα γιορτάσω απόψε,
την επέτειο,
των 36 χρόνων σου !!
*Τις παραστάσεις του ΚΑΦΕΘΕΑΤΡΟΥ μπορείτε να δείτε στο κανάλι του YouTube: Γιώργος Αντωνάκης – Σκηνοθέτης.
