Της Κατερίνας Μαλλιωτάκη
Οι διακυμάνσεις στις ανθρώπινες σχέσεις ορίζουν πολλές φορές την ποιότητα της ίδιας της σχέσης. Οι διαφωνίες και οι συγκρούσεις είναι φυσιολογικές καθώς η διαφορετικότητα και η μοναδικότητα που έχει κάθε άνθρωπος του εξασφαλίζει το δικαίωμα ν’ υπερασπίζεται την άποψη του. Ο προβληματισμός ωστόσο στο πώς μπορεί να γίνει αυτό δεν μας αφήνει αδιάφορους αφού η ρήξη καθώς και οι επιπτώσεις της, έχουν συνέπειες στην ζωή μας.
Είναι γεγονός ότι ο τρόπος που διαφωνούμε έχει να κάνει με τον τρόπο που μεγαλώσαμε, με τον τρόπο που οι γονείς μας διαχειριζόταν τις εντάσεις, καθώς και τις συνθήκες που διαμορφωνόταν γύρω μας από τις αλληλοεπιδράσεις που λάβαμε. Σύμφωνα μ’ αυτό που είδαμε ή μάθαμε παράγουμε λοιπόν ένα πανομοιότυπο μοντέλο κάθε φορά που βρισκόμαστε μπροστά σ ένα πρόβλημα ή σε μία διαφωνία.
Η ένταση, το ύφος αλλά και το νόημα των λέξεων που χρησιμοποιούμε δηλώνουν την ποιότητα αλλά και την προσωπικότητα που έχουμε. Είναι αλλιώς να λέμε «Είσαι ανόητος και δεν θέλω να σε ξαναδώ» και αλλιώς να πούμε « Ένοιωσα πολύ άσχημα με τον τρόπο που μου μίλησες, δεν ξέρω πραγματικά αν υπάρχει λόγος να σε ξαναδώ» Δύσκολο; Αρχικά ναι, όμως όταν εκπαιδευτούμε σίγουρα θα τα καταφέρουμε.
Είναι γεγονός ότι οι τσακωμοί τελειώνουν με τον ίδιο τρόπο που ξεκινούν. Αυτός είναι ένας βασικός κανόνας που αναιρεί την τεχνική του δίκαιου τσακωμού. Τι σημαίνει αυτό; Αν χειριζόμαστε μια δύσκολη συζήτηση με σεβασμό στην διαφορετική οπτική του άλλου τότε και μόνο τότε δεν θα ψάχνουμε την επιβολή της άποψης μας αλλά προσπαθούμε να βρούμε μια χρυσή τομή για να λυθεί το πρόβλημα μας. Αν χαθούμε και επιμείνουμε στο ποιος έχει δίκιο και ποιος άδικο, ποιος είναι σωστός και ποιος λάθος επικεντρωνόμαστε στο θιγμένο μας εγώ και ζητάμε απλά να λάβουμε τις δάφνες από την νίκη μας.
Τι γίνεται όμως όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά; Όταν δηλαδή ξεκινούν οι «δύσκολες» συζητήσεις και οι τρομακτικές ερωτήσεις;
Τα δύσκολα ή άβολα θέματα μπορούν να γίνουν αφορμή για επικούς καυγάδες αφού χάνεται η υπομονή και ο θυμός μας νικά. Αυτό συμβαίνει συνήθως γιατί για μεγάλο χρονικό διάστημα κρατάμε μέσα την πικρία ή τα παράπονα μας οπότε κάποια στιγμή βγαίνουν σαν τον ατμό της χύτρας που με το πάτημα ενός κουμπιού αγριεύει. Στην περίπτωση αυτή καλό είναι να πάρουμε τον χρόνο μας ή απόσταση από την ένταση αυτή και όταν νοιώσουμε ότι μπορούμε να το διαχειριστούμε να το συζητήσουμε ξανά.
Προτιμότερο θα ήταν όλοι όσοι εμπλέκονται σε άγριους καυγάδες να μην χρησιμοποιούν βρισιές μα πιο πολύ ειρωνεία και σαρκασμό γιατί είναι πολύ δύσκολο «να πάρεις αυτές τις λέξεις πίσω» καθώς ραγίζεις ανεπανόρθωτα τον ψυχικό κόσμο του άλλου. Μια περιφρονητική ατάκα μπορεί να έχει ολέθρια αποτελέσματα στην σχέση καθώς έχει σκοπό να πληγώσει και να μειώσει τον συνομιλητή μας.
Άνθρωποι είμαστε!
Με την φράση αυτή προσπαθούμε να δικαιολογήσουμε την αγανάχτηση μας καθώς και την έντονη συμπεριφορά που μας οδηγεί σ’ ένα φραστικό επεισόδιο. Σίγουρα η καθημερινότητα, η δυσκολία των σχέσεων αλλά και η τεταμένη ψυχολογική μας διάθεση μπορεί να μας φέρει στα πρόθυρα του θυμού και να μας μεταμορφώσει σε «τέρατα». Αυτή ακριβώς είναι η στιγμή που πρέπει να επιστρατεύσουμε την ψυχραιμία μας και να μυηθούμε στην τέχνη του δίκαιου τσακωμού.
Ξεκινάμε λοιπόν στην αρχή ν αναφερόμαστε στα δύσκολα κομμάτια της συζήτησης με λεπτούς και ήπιους χειρισμούς που φροντίζουν να μην οξύνουν τα πνεύματα. Όταν η κατάσταση φορτίζεται συναισθηματικά καλό είναι ν υπενθυμίζουμε στον συνομιλητή μας ότι δεν είμαστε εκεί για να τον κρίνουμε αλλά ούτε για να τον κατηγορήσουμε. Με αυτό τον τρόπο αυτός που έχουμε απέναντι μας δεν νοιώθει ότι απειλείται (ώστε να μπει σε άμυνα) αλλά καταλαβαίνει ότι θέλουμε απλά να βρεθεί μια λύση.
Με την πάροδο του χρόνου το σκεπτικό στο να λύσουμε ένα πρόβλημα και όχι να μαλώσουμε μας γίνεται βίωμα. Κάθε φορά που ξεφεύγουμε από την αρχική μας πρόθεση μπορεί να το υπενθυμίζουμε στον συνομιλητή μας διατηρώντας την ψυχραιμία μας. Καλό είναι να έχουμε επιχειρήματα αλλά και την πρόθεση ν’ ακούσουμε τον άλλον χωρίς να παρεμβαίνουμε όταν μιλάει.
Αυτοί που μπορούν να χειριστούν τα προβλήματα τους και να κατευνάζουν τον θυμό τους είναι αυτοί που κερδίζουν ένα αίσιο τέλος σε ότι τους απασχολεί αλλά και μια καλύτερη επικοινωνία με τους συνανθρώπους τους. Είναι γεγονός ότι μια υγιής και παραγωγική συζήτηση παρουσιάζεται σαν μεγάλη ευκαιρία να καταλάβουμε τι είναι αυτό που βαραίνει τον συνομιλητή μας, τι αισθάνεται στην παρούσα στιγμή και πως θα ήθελε να εξελιχθεί η συζήτηση μας. Μ αυτόν τον τρόπο αξιοποιούμε την πληροφορία που ακούσαμε, και εκφράζουμε την δική μας άποψη για την παρούσα κατάσταση.
Λεκτικές παρεμβάσεις όπως «Είμαι πολύ θυμωμένος και δεν θέλω να πω λόγια βαριά» ή «μπορούμε να το συζητήσουμε αργότερα όταν και οι δύο θα είμαστε πιο ήρεμοι » βάζουν σε τάξη τα συναισθήματα μας και μας αποτρέπουν από «βαριές κουβέντες» .Τα οφέλη από ένα τέτοιο ξέσπασμα βοηθούν να μην τραυματιστεί η σχέση ανεπανόρθωτα. Η επιμονή να κουβεντιάζουμε κάτι εδώ και τώρα ή με το έτσι θέλω δεν οδηγεί πουθενά καθώς βρισκόμαστε σε αδιέξοδο. Εκπαιδευτείτε λοιπόν ν ακούτε χωρίς να διακόπτεται, να μην μιλάτε με εμπάθεια και ν εκτιμάτε την διαφορετικότητα του άλλου καθώς και το δικαίωμα του να διαφωνεί ακόμα κι αν πλήττει θανάσιμα τα «συμφέροντα» μας ή τα θέλω μας.
