Του Δημήτρη Μιμή
Δεν υπάρχουν άλλες μέρες του χρόνου για να κάνουμε τα ψώνια μας, παρά μονάχα αυτή την τέταρτη Παρασκευή, του Νοέμβρη; Ποια είναι η ανάγκη μας αυτή τη μέρα να τρέξουμε για να προλάβουμε να αγοράσουμε καταναλωτικά προϊόντα που δεν τα έχουμε ανάγκη; Που είναι η ανθρώπινη αξιοπρέπεια; Όλοι να στοιβαζόμαστε, από τα ξημερώματα, μπροστά στα καταστήματα για προλάβουμε, τι; Να αγοράσουμε ένα καταναλωτικό προϊόν ποιο φθηνό που τις περισσότερες φορές δεν το έχουμε άμεση ανάγκη. Μήπως είναι εγγεγραμμένο στο DNE μας και δεν το γνωρίζω; Από την άλλη όμως, γιατί πολλές φορές όταν κάνουμε απλές καταναλωτικές αγορές τις καθημερινές, εκτός Μαύρης Παρασκευής, αισθανόμαστε καλά, νιώθοντας μια ευχαρίστηση και ευεξία; Γιατί οι ειδικοί μας οδηγούν να κάνουμε shopping και με τον τρόπο αυτό να ξεπεράσουμε τα ψυχολογικά μας; Ένας φαύλος κύκλος λοιπόν με θύμα εμάς.
Αυτή η άσκοπη κατανάλωση, τη συγκεκριμένη μέρα, μας ήρθε από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής τα τελευταία χρόνια. Έχει όμως τις ρίζες της πολύ πίσω. Τη δεκαετία του 1960, οι αμερικάνοι έμποροι θέλησαν να ρευστοποιήσουν τα εμπορεύματα τους. Άρα τι θα ήταν καλύτερο από το να χρησιμοποιήσουν την ημέρα των Ευχαριστιών, αυτή τη μεγάλη γιορτή, για να αγοράσουν δώρα για τις οικογένειες τους; Υπάρχουν βέβαια και άλλες εκδοχές. Υπάρχει και η γιορτή Singles (Singles Festival) στην κινέζικη αγορά από το 2009, στις 11/11 κάθε χρόνο όπου οι κινέζοι καταναλώνουν μέσω του διαδικτύου.
Αυτό το παραλήρημα στην κατανάλωση δεν παρατηρείται σ΄ άλλο όν στον πλανήτη μας. Είναι εύρημα της καπιταλιστικής κοινωνίας για περισσότερο κέρδος. Όμως σε μερικούς από εμάς, που δεν μπορούμε να αγοράσουμε, μπορεί να έχει συνέπιες, εκτός και αν αγνοήσουμε τη μέρα αυτή. Το φαινόμενο αυτό απευθύνεται στη μεσαία τάξη και όχι μόνο. Σήμερα όμως που η αγοραστική δύναμη της τάξης αυτής είναι μειωμένη και το όνειρο της για αύξηση του βιοτικού επιπέδου και της πραγματικής ανάδυσης της έχουν ελαττωθεί δε βλέπω το φαινόμενο αυτό να εξαπλώνεται γιατί έρχεται σε σύγκρουση με την επιβράδυνση της οικονομίας και τον επείγοντα χαρακτήρα της οικολογικής μετάβασης.
Κάνοντας μια προσπάθεια να αναλύσουμε την κατάσταση που δημιουργείται, βρίσκω ότι από τη μια έχουμε τη λογική της οικονομίας και από την άλλη τη λογική του καταναλωτισμού. Όσο αφορά τη λογική της οικονομίας, αν συγκρίνουμε τις σημερινές τιμές των προϊόντων με τις περσινές, η έκπτωση δεν υπερβαίνει το 2% κατά μέσω όρο. Μια έκπτωση όμως που τη συναντάμε καθημερινά. Αυτό μας λένε πολλές καταναλωτικές ενώσεις που ασχολούνται με το θέμα. Εγώ με τη σειρά μου θα πω ότι καταναλώνουμε για να οικοδομήσουμε την ταυτότητα μας. Καταναλώνω άρα υπάρχω μας λένε και εμείς το αποδεχόμαστε. Μα τόσο ηλιθιότητα υπάρχει στον κόσμο.
Σήμερα το φαινόμενο αυτό όλο και περισσότερο αμφισβητείται. Οι ενάντιοι στο φαινόμενο αυτό λένε ότι, αντί να αγοράσουμε π.χ. ένα νέο πλυντήριο ρούχων καλύτερα θα ήταν να επισκευάζαμε το παλιό. Αυτό θα μας κόστιζε λιγότερο και μπορεί να διαρκέσει περισσότερο χρόνο απ΄ ότι ήταν προγραμματισμένο.
Έκκληση λοιπόν προς τους αναγνώστες, σήμερα να μη ξοδέψουμε παρά μονάχα τα αναγκαία. Αυτό σίγουρα θα μας κάνει καλό. Ας κάνουμε αυτή τη μέρα, μέρα μηδενικής κατανάλωσης.
