ΔΝΤ: Η φροντίδα παιδιών, «κλειδί» για να εργαστούν γυναίκες

Η αντιμετώπιση των αναγκών φροντίδας των παιδιών στην Ελλάδα θα μπορούσε από μόνη της να οδηγήσει σε αύξηση της συμμετοχής στην αγορά εργασίας κατά 3%, υπολόγισαν αναλυτές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου σε μελέτη τους που δημοσιεύθηκε πρόσφατα.

Όπως σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, ακολουθώντας μια βασική υπόδειξη όλων των πρόσφατων εκθέσεων του ΔΝΤ για την Ελλάδα, ότι δηλαδή για να στηριχθεί μεσοπρόθεσμα ο ρυθμός ανάπτυξης της χώρας, ενόψει του δημογραφικού προβλήματος, πρέπει να αυξηθεί η συμμετοχή στην αγορά εργασίας, οι αναλυτές της μελέτης προχώρησαν ένα βήμα παραπέρα: εξέτασαν ποια είναι τα εμπόδια στην επιδίωξη αυτή για μεγαλύτερη συμμετοχή. Εντόπισαν τρία βασικά: τις ευθύνες φροντίδας των παιδιών, την έλλειψη δεξιοτήτων και τα φορολογικά αντικίνητρα. Στη μελέτη τους προτείνουν μέτρα για την άρση των εμποδίων αυτών.

Η προβλεπόμενη μείωση του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας από 6,6 εκατ. το 2023 σε 4,3 εκατ. το 2050, δηλαδή κατά 35%, θα καταστήσει εξαιρετικά δύσκολη τη διατήρηση της σημερινής αναπτυξιακής δυναμικής της Ελλάδας, προειδοποιούν οι αναλυτές. Αλλωστε, η συμμετοχή στην αγορά εργασίας είναι χαμηλή σε σύγκριση με την Ευρωζώνη, ειδικά στις γυναίκες, όπου η διαφορά με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες φτάνει το 8%, ενώ στους άνδρες περιορίζεται στο 0,4%. Σημαντικές διαφορές υπάρχουν στα ποσοστά συμμετοχής και των νέων και ηλικιωμένων, αλλά στις γυναίκες δίνει μεγαλύτερη έμφαση το Ταμείο, δεδομένου του μεγάλου μεριδίου τους στον πληθυσμό σε ηλικία εργασίας.

Η μελέτη κάνει αναφορά στις πρόσφατες μεταρρυθμίσεις για την αύξηση της συμμετοχής των γυναικών –φορολογικές ελαφρύνσεις, άδειες, επιδόματα παιδιών– και επισημαίνει ότι σε ορισμένους τομείς, όπως στις υψηλόβαθμες θέσεις στο Δημόσιο, η θέση των γυναικών στην Ελλάδα είναι καλύτερη από άλλων χωρών. Το δικαστικό σώμα απαρτίζεται περίπου κατά 60% από γυναίκες.

Αντλώντας στοιχεία από την έρευνα εργατικού δυναμικού, η μελέτη παρατηρεί ότι στα πρώτα χρόνια της ηλικίας εργασίας, όταν συνήθως τα ζευγάρια αποκτούν παιδιά, η συμμετοχή των γυναικών υπολείπεται κατά 10%-20% των ανδρών. Παράλληλα, έρευνες έχουν καταδείξει ότι οι γυναίκες που δεν εργάζονται επικαλούνται ως βασική αιτία, σε ποσοστό 28%, την ανάγκη φροντίδας των παιδιών τους. Ενα ποσοστό 28% επικαλείται άλλους λόγους, όπως τα ασθενή κίνητρα εργασίας και η έλλειψη δεξιοτήτων.

Τα στοιχεία δείχνουν επίσης ότι ένα ποσοστό 70% των παιδιών στην Ελλάδα δεν συμμετέχει σε επίσημα προγράμματα φροντίδας, έναντι 58% στην Ευρωζώνη. Σε ορισμένες περιοχές μάλιστα, όπως στη Βόρεια Ελλάδα, το ποσοστό των παιδιών με πρόσβαση σε βρεφονηπιακούς σταθμούς είναι μόλις 7%.

Το φορολογικό παίζει επίσης ρόλο. Η φορολογική σφήνα για δύο εργαζομένους με παιδιά στην Ελλάδα είναι από τις σχετικά υψηλές (6η θέση). Στα χαμηλά εισοδήματα η μετάβαση από τον έναν στους δύο εργαζομένους οδηγεί σε οριακή αύξηση φόρου. Οι μελετητές υποστηρίζουν ότι ένα σύστημα στήριξης με μεταβιβάσεις για φροντίδα παιδιών και μείωση του φόρου για τον δεύτερο εργαζόμενο στα χαμηλά εισοδήματα δεν θα επιβάρυνε τον προϋπολογισμό κατά περισσότερο από 0,1% του ΑΕΠ.

Η κουλτούρα παίζει επίσης αρνητικό ρόλο: οι Ελληνες σε ποσοστό 37% θεωρούν ότι οι άνδρες πρέπει να έχουν περισσότερα δικαιώματα πρόσβασης σε μια θέση εργασίας από τις γυναίκες, σε περίπτωση ελλείψεων. Στη Βουλή η συμμετοχή των γυναικών είναι 23% έναντι 33% κατά μέσον όρο στην Ε.Ε.