Tα δέκα πιο εμβληματικά τραγούδια διαμαρτυρίας όλων των εποχών

Από την καταγγελία του φυλετικού μίσους μέχρι τις πρόσωπο με πρόσωπο ύβρεις κατά ενός συστήματος που κυοφορεί και γεννά την αδικία, το αίτημα για ισότητα και μια κοινωνία απαλλαγμένη από ρατσισμό, καπιταλισμό και βόμβες, διέπει τα καλύτερα τραγούδια διαμαρτυρίας στον πυρήνα τους.

Σύμφωνα με το in.gr, από τον ύμνο «Fuck Tha Police» των NWA μέχρι το αντιρατσιστικό άσμα «Mississippi Goddam» της Nina Simone καταφέρνουν να ξεπερνούν την εποχή τους και αφήνουν το στίγμα τους στο κοινωνικοπολιτικό ηχοτόπιο. Αρκεί να θυμηθούμε ότι στις «Black Lives Matter» πορείες με αφορμή την δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ από λευκό αστυνομικό στη Μινεάπολη της Μινεσότα, το «Fuck Tha Police» (1988) είδε τα stream του να αυξάνονται κατά 300% τις εβδομάδες μετά το αποτρόπαιο γεγονός.

«Όταν ο [Αμερικανός ράπερ] Chuck D των Public Enemy αποκάλεσε το χιπ-χοπ ‘το μαύρο CNN’, άγγιξε μια παγκόσμια αλήθεια που υπερβαίνει το είδος: Η μουσική και η διαμαρτυρία ήταν πάντα άρρηκτα συνδεδεμένες. Για ορισμένες περιθωριοποιημένες ομάδες, η απλή πράξη της δημιουργίας μουσικής μπορεί να είναι μια μορφή έκφρασης ενάντια σε έναν άδικο κόσμο. Ο κατάλογός μας με τα 100 καλύτερα τραγούδια διαμαρτυρίας καλύπτει σχεδόν έναν αιώνα και περιλαμβάνει τα πάντα, από την τζαζ πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη φολκ της δεκαετίας του ’60 μέχρι τη house μουσική της δεκαετίας του ’80, την R&B της δεκαετίας του 2000 και το κουβανέζικο χιπ-χοπ της δεκαετίας του 2020» γράφουν στην εισαγωγή του άρθρου «Τα εκατό καλύτερα τραγούδια διαμαρτυρίας όλων των εποχών» οι συντάκτες του θρυλικού περιοδικού Rolling Stone.

Ακολουθούν τα δέκα πιο ανατρεπτικά, «φλογοβόλα», θρυλικά τραγούδια διαμαρτυρίας όλων των εποχών σύμφωνα με την λίστα του περιοδικού Rolling Stone.

N.W.A | «Fuck tha Police»

Ερωτηθείς τι σημαίνει για εκείνον το «Fuck tha Police» τριάντα χρόνια αφότου το έγραψε, ο θρύλος της χιπ-χοπ και ηθοποιός Ice Cube είπε ότι το τραγούδι «ετοιμαζόταν για 400 χρόνια και είναι ακόμα το ίδιο επίκαιρο όπως ήταν πριν από τη δημιουργία του». Αφού οι αρχές παρενοχλούσαν τον Cube, τους φίλους του και την οικογένειά του καθ’ όλη τη διάρκεια των σχολικών του χρόνων λόγω του χρώματος του δέρματός τους, αποφάσισε να πάρει λυρική εκδίκηση το 1988 με μια εξάλεπτη εικονική δίκη που δεν σταμάτησε να εμπνέει την οργισμένη νεολαία ακόμα και δεκαετίες αργότερα.

Crosby, Stills, Nash, and Young | «Ohio»

«Μιλούσαμε για τη γενιά μας», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Neil Young. Καθόταν σε μια βεράντα με τον David Crosby όταν έπεσε πάνω σε ένα εξώφυλλο περιοδικού που απεικόνιζε τα τραγικά γεγονότα της 4ης Μαΐου 1970, όταν τέσσερις φοιτητές διαδηλωτές πυροβολήθηκαν από την Εθνοφρουρά στο Πανεπιστήμιο Kent State στο Οχάιο. Μέσα σε λίγα λεπτά, είχε γράψει ένα από τα καθοριστικά τραγούδια του αντιπολεμικού κινήματος και ένα ρεφρέν που ρωτάει ωμά: «Τι θα γινόταν αν την ήξερες και την έβρισκες νεκρή στο έδαφος;».

Pete Seeger | «We Shall Overcome»

Ο Pete Seeger μπορεί να μην είναι ο αρχικός δημιουργός του «We Shall Overcome», καθώς το τραγούδι μπορεί να εντοπιστεί σε ένα έργο του 1900 με τίτλο «I’ll Overcome Some Day», του Rev. Charles Albert Tindley. Αλλά ο τραγουδιστής των Weavers το προσάρμοσε το 1947, όταν άλλαξε τους στίχους σε «We Shall Overcome» και το έκανε ένα από τα κομβικά τραγούδια της αναβίωσης της φολκ, που τραγουδήθηκε κατά τη διάρκεια πορειών σε όλη τη δεκαετία του ’60. Ο πρόεδρος Λίντον Τζόνσον είπε ακόμη και στο Κογκρέσο το «We Shall Overcome» μετά τις βίαιες επιθέσεις κατά των διαδηλωτών από το Σέλμα στο Μοντγκόμερι της Αλαμπάμα το 1965. Το τραγούδι εξαπλώθηκε στην Τσεχοσλοβακία κατά τη διάρκεια της Βελούδινης Επανάστασης της δεκαετίας του ’80, και έκτοτε έχει γίνει ένα παγκόσμιο κάλεσμα για ελευθερία και αλληλεγγύη.

Nina Simone | «Mississippi Goddam»

Μέχρι το 1963, η Nina Simone δεν ήταν μεγάλη θαυμάστρια των τραγουδιών που είχαν σχέση με την επικαιρότητα, χαρακτηρίζοντάς τα «απλά και χωρίς φαντασία». Τότε μια βομβιστική επίθεση σε εκκλησία στο Μπέρμιγχαμ της Αλαμπάμα σκότωσε τέσσερα μαύρα παιδιά και ο αξιωματούχος της NAACP Medgar Evers πυροβολήθηκε μέχρι θανάτου στο Τζάκσον του Μισισιπή και ένα τραγούδι «ξέσπασε από μέσα μου πιο γρήγορα από ό,τι μπορούσα να το γράψω», είπε.

Bob Dylan | «Masters of War»

Οργισμένος ενάντια στο στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα εν μέσω της κλιμάκωσης του Ψυχρού Πολέμου στην Αμερική, η απλή, ξεκάθαρη οργή του τραγουδιού του Μπομπ Ντίλαν συνδέει τις τελείες μεταξύ της δύναμης της folk μουσικής και της οργής του punk rock. «Επιτρέψτε μου να σας κάνω μια ερώτηση, είναι τα λεφτά σας τόσο ωραία;» τραγουδάει και κατακευρανώνει τους ιθύνοντες για τον πόλεμο του Βιετνάμ. «Θα σας αγοράσουν συγχώρεση; Νομίζετε ότι θα μπορούσαν;».

James Brown | «Say It Loud – I’m Black and I’m Proud»

Προωθούμενο ως «ένα μήνυμα του James Brown προς τον λαό της Αμερικής», ο funk-soul ύμνος της υπερηφάνειας και του αυτοπροσδιορισμού των μαύρων από τον Νονό της Soul ήταν αρκετά ριζοσπαστικός για την εποχή του, ώστε ο Brown έφερε μια ομάδα παιδιών να τραγουδήσουν στο ρεφρέν με την ελπίδα ότι οι χαριτωμένες φωνές τους θα βοηθούσαν να μαλακώσουν την πολιτική του ταυτότητα. Οι ραδιοφωνικοί παραγωγοί αντιστάθηκαν στην αρχή, αλλά κόντρα στον καιρό, το τραγούδι πήγε στο νούμερο ένα των R&B charts, όπου παρέμεινε για έξι εβδομάδες.

Aretha Franklin | «Respect»

Η Aretha Franklin μπήκε στα στούντιο ηχογράφησης Atlantic της Νέας Υόρκης με τον παραγωγό Jerry Wexler στις αρχές του 1967 για να διασκευάσει το «Respect» του Otis Redding. Το τραγούδι είχε γραφτεί από την οπτική γωνία ενός άνδρα που απαιτεί αλαζονικά σεβασμό από τη σύντροφό του, αλλά η Franklin το απέδωσε από την οπτική γωνία μιας ταλαιπωρημένης γυναίκας, προσθέτοντας τα αξέχαστα «R-E-S-P-E-C-T» και «Sock it to me». Απαιτούσε σεβασμό όχι μόνο για τον εαυτό της, αλλά και για τις γυναίκες παντού.

Billie Holiday | «Strange Fruit»

Τη δεκαετία του ’30, ένας Εβραίος δάσκαλος, ποιητής και τραγουδοποιός ονόματι Abel Meeropol είδε μια ανατριχιαστική φωτογραφία ενός λιντσαρίσματος στην Ιντιάνα. Αυτή η εικόνα έγινε η βάση για το «Strange Fruit», ένα από τα πρώτα και πιο ανατριχιαστικά τραγούδια διαμαρτυρίας της σύγχρονης εποχής. Το «Strange Fruit», που ηχογραφήθηκε για πρώτη φορά από την Billie Holiday, η οποία ενστερνίστηκε πλήρως τη φασματική διάθεση του τραγουδιού, ξάφνιασε το κοινό με τις εικόνες του.

Public Enemy | «Fight the Power»

Με αφορμή το funky single «Fight the Power» των Isley Brothers από το 1975 και επαναχρησιμοποιώντας το ρεφρέν του – «We gotta fight the powers that be» – οι Public Enemy δημιούργησαν ένα εξαγριωμένο μανιφέστο αντίστασης. Για τον Chuck D, «οι εξουσίες» ήταν οι ρατσιστές, οι βλάχοι, οι επιφανειακοί φιλελεύθεροι, ο Elvis, ο John Wayne, ακόμα και το feel-good hit (ή μήπως ήταν εφησυχαστικό;) «Don’t Worry, Be Happy» του Bobby McFerrin – οποιοσδήποτε και οτιδήποτε έχει σταθεί εμπόδιο στην πραγματική ισότητα των μαύρων τους τελευταίους πέντε αιώνες.

Sam Cooke | «A Change Is Gonna Come»

Μισό χρόνο πριν το Κογκρέσο ψηφίσει τον νόμο του 1964 για τα πολιτικά δικαιώματα, ο Sam Cooke σταμάτησε να τραγουδάει ποπ κομμάτια για να ηχογραφήσει ένα καταγγελτικό αντιρατσιστικό άσμα, το οποίο αποτέλεσε μια ανεπανάληπτη στιγμή στο πάντρεμα της ποπ μουσικής και της προοδευτικής πολιτικής. Αντλώντας έμπνευση από το «Blowin’ in the Wind» του Bob Dylan και εξαιτίας ενός περιστατικού κατά το οποίο του αρνήθηκαν ένα δωμάτιο σε ένα ξενοδοχείο της Λουιζιάνα επειδή ήταν μαύρος, έγραψε στίχους από καρδιάς, ζητώντας τον τερματισμό των διακρίσεων.

*Με πληροφορίες από: Rolling Stone