Της Κατερίνας Μαλλιωτάκη
Το θέμα μας η αντίληψη λοιπόν. Βλέπουν οι άνθρωποι αυτό που κοιτούν ή σχηματίζουν μόνο μια εξωτερική εικόνα του; Τα πράγματα είναι ορατά με γυμνό μάτι ή είναι αντανάκλαση όλων αυτών που αντιπροσωπεύουν;
Κοιτώντας παλιές φωτογραφίες μπορεί να δούμε τον τρόπο που οι άνθρωποι στήθηκαν την δεδομένη στιγμή. Π.χ Τι φορούσαν, σε ποιο μέρος τραβήχτηκε η φωτογραφία, ή πόσα μέλη συμμετείχαν κτλ. Αυτές είναι οι εξωτερικές πληροφορίες που μπορεί να λάβουμε. Παρατηρώντας καλύτερα όμως την ίδια φωτογραφία θα μπορούσαμε να διαπιστώσουμε ένα μειδίαμα στο χείλος, μια παγερή αδιάφορη ματιά, ένα γέλιο μελαγχολικό, μια κίνηση αυθόρμητη. Αυτές μπορεί να είναι οι εσωτερικές πληροφορίες που η συγκεκριμένη φωτογραφία μας δίνει την δεδομένη στιγμή.
Το ίδιο αυτό μοτίβο επαναλαμβάνεται και στην ζωή. Σύμφωνα με τους θεωρητικούς του θέματος, η αντίληψη είναι η ικανότητα να βλέπουμε, να ακούμε ή να αντιλαμβανόμαστε κάτι μέσω των αισθήσεών μας και στη συνέχεια να το ερμηνεύουμε χρησιμοποιώντας τη λογική, το συναίσθημα ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο, παράγοντας τελικά μια νοητική εντύπωση.
Ας ξαναγυρίσουμε στην φωτογραφία που αναφέραμε. Σύμφωνα με τον ορισμό της αντίληψης «διαβάζουμε» ξανά την ιστορία της. Υποθετικά λοιπόν βλέπουμε τέσσερα άτομα, δυο γυναίκες και δυο άντρες, μάλλον πρέπει να είναι ζευγάρια, ο ένας μειδιά γιατί δεν νοιώθει καλά την παρούσα στιγμή, η γυναίκα που είναι δίπλα του είναι χαρούμενη, περιποιημένη και γελαστή, ο άλλος κύριος μάλλον είναι βαρύς και σοβαρός ενώ η κυρία δίπλα του αδιάφορη. Αυτή την στιγμή διαβάσατε την προσωπική μου αντίληψη για την φωτογραφία που μπορεί να μην συμπίπτει καθόλου όμως με την δική σας οπτική για την ίδια φωτογραφία. Αυτό φυσικά συμβαίνει γιατί δεν είναι δυνατό ν αντιλαμβανόμαστε τα ίδια πράγματα όλοι την ίδια στιγμή και με τον ίδιο τρόπο. Μπορεί βέβαια η οπτική μας να αποτελείται από σταθερά γνωρίσματα όμως οι αισθήσεις λειτουργούν σύμφωνα με τα βιώματα μας. Η παρερμηνεία λοιπόν αυτών που βλέπουμε με αυτών που υποθέτουμε έχει να κάνει με την ίδια την κοσμοθεωρία μας και την ενσυναίσθηση που έχουμε ως προς τα πράγματα.
Σύμφωνα με την οπτική αυτή, εγώ εξακολουθώ να βλέπω στην ίδια φωτογραφία τέσσερα άτομα με σταθερά γνωρίσματα όμως θεωρώ ότι είναι κάποια άτομα που δεν νοιώθουν καθόλου ευτυχισμένα, ή προσπαθούν να δείχνουν ευτυχισμένα ή θέλουν να κρύψουν την απομόνωση ή την μοναξιά τους. Την ίδια φωτογραφία όμως κάποιο άλλο άτομο θα μπορούσε να την ερμηνεύσει διαφορετικά βλέποντας πάλι τα ίδια σταθερά στοιχεία ( τέσσερα άτομα) που όμως είναι συγκροτημένα, σοβαρά και περνούν χαλαρά την ώρα τους.
Όπως καταλαβαίνεται λοιπόν η αντίληψη είναι μία σύνθετη λειτουργία με την οποία ο άνθρωπος αποκτά γνώση της πραγματικότητας άμεσα με τις αισθήσεις και έμμεσα με τη παρέμβαση της λογικής. Δεν είναι μία έννοια στατική αλλά μεταβάλλεται από πλήθος παραγόντων και για αυτό το λόγο διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Με γνώμονα τα παραπάνω παραθέτω βοηθητικά την διαφωτιστική και σημαντική διαπίστωση του Π. Δημητρακόπουλου η οποία μας επισημαίνει ότι σπανίως ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται όπως βλέπει. Συνήθως βλέπει όπως αντιλαμβάνεται. Για αυτό το λόγο ο κάθε ένας από εμάς βλέπει αυτό που έχει ανάγκη να δει και πιστεύει ότι έχει ανάγκη να πιστέψει απλά και μόνο …για να μπορέσει να το διαχειριστεί.
