του Πέτρου Μηλιαράκη*
Ενόψει των ευρωεκλογών για όσους παρακολουθούν τον πολιτικό διάλογο-αντίλογο σε χώρες Μητροπολιτικές του καπιταλισμού θα εντοπίσουν ότι ναι μεν διεξάγεται η «αντιπαλότητα» στο πλαίσιο της κομματικής επικράτησης, ωστόσο, η «αντιδικία» μεταξύ των κομμάτων (αυτών που ανήκουν στο δημοκρατικό τόξο της κάθε χώρας), εστιάζει και σε ευρύτερα ζητήματα που άπτονται των οικονομικών και κοινωνικών σχέσεων με κυρίως αναφορά στην «έννοια της παγκοσμιοποίησης». Και το ερώτημα που τίθεται είναι εάν αυτός ο όρος («παγκοσμιοποίηση») είναι νέος όρος ή αφορά «εφεύρεση» αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης.
Για παράδειγμα ουδείς σήμερα ομιλεί ή αναφέρεται στον όρο «ιμπεριαλισμός», επειδή ο όρος αυτός παραπέμπει σ’ άλλα οικονομικά – κοινωνικά και πολιτικά συστήματα. Μήπως λοιπόν έπρεπε ο όρος αυτός («ιμπεριαλισμός») να αντικατασταθεί με τον όρο «παγκοσμιοποίοηση»;
Επίσης, ουδείς σήμερα αναφέρεται στον όρο «καπιταλισμός». Και αυτός επίσης ο όρος παραπέμπει σ’ άλλα οικονομικά – κοινωνικά και πολιτικά συστήματα. Μήπως λοιπόν έπρεπε και ο όρος αυτός («καπιταλισμός») να αντικατασταθεί με τον όρο «ελεύθερη αγορά»;
Σύμφωνα με την θέση αξιόπιστων επιστημόνων η «παγκοσμιοποίηση» κάθε άλλο παρά είναι νέο φαινόμενο. Η «παγκοσμιοποίηση» είναι απλώς η αλλαγή του όρου «ιμπεριαλισμός». Επίσης ένας τέτοιος αποπροσανατολισμός επιχειρείται και με την αλλαγή του όρου «καπιταλισμός», τον οποίο αντικαθιστά ο όρος «ελεύθερη αγορά» (1).
- η νέα ορολογία
- δεν υπάρχει αυτορρύθμιση
Η «νέα ορολογία» στόχο της έχει το να «παραδέχεται» και να «αποδέχεται» ο ανυποψίαστος (και αμύητος) πολίτης ότι δεν αναπαράγεται το σύστημα στην ίδια βάση, αλλά ότι δήθεν η κοινωνία ευρίσκεται υπό το κράτος μιας άλλης ιδεολογίας και ενός άλλου συστήματος. Η αλλαγή όμως των όρων επουδενί συνεπάγεται και αλλαγή του συστήματος. Και τούτο γιατί στο σύστημα της «παγκοσμιοποίησης των αγορών» κυριαρχεί η ιδεολογία και ο μηχανισμός που χαρακτηρίζουν τον «άκρατο καπιταλισμό». Στο σύστημα δε αυτό μόλις το 3-4% των ημερήσιων συναλλαγών αντίκριζε (και αντικρίζει) το πραγματικό εμπόριο –την πραγματική οικονομία! Το 96-97% των συναλλαγών κατά κανόνα αφορά άυλους τίτλους και «παίγνιο», όπου οι παίχτες στοιχημάτιζαν (και στοιχηματίζουν) σε μια διαδικασία που λαμβάνει χώρα ως εξής: ο προηγούμενος επιδιώκει (πωλώντας άυλους τίτλους) να κερδίσει από τον επόμενο, ο επόμενος από τον μεθεπόμενο και ο μεθεπόμενος από τον αμέσως επόμενο κ.ο.κ. (2).
Στη διαδικασία αυτή κυριαρχεί η «αναρχία των αγορών» όπου το αντικείμενο εμπορίας δεν αφορά προϊόντα, αλλά αφορά αυτό καθεαυτό το χρήμα. Το χρήμα δηλαδή έχει μετατραπεί σε εμπόρευμα!
Προδήλως βέβαιον είναι δε, ότι είναι αδύνατον να «αυτορυθμιστούν» τα «τιτλοποιημένα» τοξικά προϊόντα, όπως άλλωστε είναι αδύνατον και να διαρρυθμιστεί το «παίγνιο» των παγκοσμιοποιημένων χρηματιστηριακών αγορών όπου συμμετέχουν κολοσσιαία Πιστωτικά Ιδρύματα και Ασφαλιστικοί Οργανισμοί, με δισεκατομμύρια ημερησίως διακινούμενου ανά τον κόσμο χρήματος. Ωστόσο, αντί της «συνάρθρωσης ρυθμίσεων» και της ίδρυσης κανόνων αναφοράς, ουδεμία ρύθμιση και ουδεμία εποπτική πρόνοια είχε ληφθεί και όλα αφέθηκαν σύμφωνα με το δόγμα του Alan Greenspan (3) στην λεγόμενη ...«αυτορύθμιση της αγοράς»!
Στην όλη αυτή ζοφερή εικόνα, θα πρέπει να προστεθεί και η μονεταριστική πολιτική-αντίληψη που αφορά στην προσφορά του χρήματος. Και τούτο γιατί, από την κατάρρευση του συστήματος του Bretton Woods και μετά, όπου το νόμισμα είναι «ακάλυπτο» (και όπου ο νομισματικός στόχος κατά την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα καθορίζεται στο 4,5% με βάση το Μ3) το μακροσύστημα και το ευρωσύστημα έχουν εγκλωβιστεί στη λογική του «όλο και λιγότερου παρεμβατικού ή άλλως μη παρεμβατικού κράτους». Η αντιμετώπιση όμως της παρούσας συγκυρίας –κρίσης επαναφέρει προς αντιμετώπιση τις μεγάλες αντιφάσεις του συστήματος που αφορούν: α) την ανάγκη δημιουργίας ρευστότητας από τη μια, με προσήλωση στη δογματική των δεικτών της δημοσιονομικής πειθαρχίας από την άλλη και β) την ανάγκη παρέμβασης του κράτους στην οικονομία από τη μια, με προσήλωση στους κανόνες που αφορούν την απαγόρευση των κρατικών ενισχύσεων από την άλλη. Το όλο σύστημα δηλαδή τίθεται σε δεινή δοκιμασία από τις αντιφάσεις του. Τελικώς η ιστορία θα δείξει αν θα συνεχιστεί η περιδίνηση των αγορών και των οικονομιών ή αν τη κρίση θα αναλάβει το παρεμβατικό κράτος.
Τα προαναφερόμενα παρατίθενται στο παρόν κείμενο στο πλαίσιο του σοβαρού πολιτικού λόγου –αντίλογου που λαμβάνει χώρα σε όσους αντιμετωπίζουν τις ευρωεκλογές με την δέουσα σοβαρότητα και την επιβαλλόμενη ευθύνη. Η ιστορία θα δείξει εάν και κατά πόσον τα εκλογικά σώματα των Λαών της Ευρώπης έχουν αποκρυπτογραφήσει και μεταβολίσει στους οργανισμούς τους τη νέα ορολογία που αντικαθιστά την «έννοια του καπιταλισμού» με εκείνη της «παγκοσμιοποίησης». Εξ αυτού δε, οι Λαοί μπορούν να τοποθετηθούν στο κατά πόσον η κοινωνική συνοχή και η οικονομική πρόοδος μπορεί να αφεθεί στην …«αυτορρυθμιζόμενη αγορά» ή άλλως στο «παρεμβατικό κράτος» των κοινωνικών δικαιωμάτων και της κοινωνικής συνοχής. Άλλωστε, η κοινωνική συνοχή προϋποθέτει την εύρυθμη ανάπτυξη της οικονομίας
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
(1) Πρβλ. σχετικώς J.Galbraith, The Economics of Innocent Fraud, 2004.
(2) Πρβλ. H.Levy-M.Sarnat, Portofolio and Investment Selection, Theory and Practice, 1984. Επίσης πρβλ. C.B. Carlson, Bying Stocks without a broker, 1987. (3) A.Greenspan, The Age of Turbulence, 2007, PENGUIN BOOKS, Globalization and Regulation, σελ. 363 και επ.
-------------------------------------------------- * Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC - EU).
