Του Θανάση Γιαπιτζάκη
Άνοιξε το παράθυρο να μπει
δροσιά να μπει του Μάη
εμείς γι' αλλού κινήσαμε γι' αλλού
κι αλλού η ζωή μάς πάει.
Τραγούδι με στίχους του Ερρίκου Θαλασσινού που πρωτακούστηκε στην ταινία «'Ενας νομοταγής πολίτης», μια σάτιρα του Σωτήρη Μουστάκα. Ξέρετε πότε; Στο «σωτήριο έτος της Μεταπολίτευσης»1974! Τότε, που νεόκοποι πολιτικοί όλων των χρωμάτων τάζανε ψωμί, παιδεία, ελευθερία, και η λέξη «μνημόνιο» ήταν η ξενική λέξη «μεμοράντουμ» που δεν ενοχλούσε ακόμα τα ελληνικά αυτιά. Κι όμως το ίδιο εκείνο τραγούδι επεσήμαινε την κοινωνικο-οικονομική παγίδα που στηνότανε:
Οι βέρες ήτανε χρυσές
χρυσές κι οι αλυσίδες
που δέσανε τα νιάτα μας.
Πώς δεν τις είδες;
Ας γυρίσουμε όμως πάλι στο ρεφραίν, που πολυτραγουδήθηκε γιατί όλοι, τότε, νόμιζαν ότι αναφερότανε στα προσωπικά αδιέξοδα του καθένα μας. Μιλάει για την αποθέωση της Άνοιξης, για τις ευεργετικές της ιδιότητες. Λέει ότι μας περιμένει να μας χαρίσει αυτά που φέρνει, αρκεί να κάνουμε εμείς μια μόνο κίνηση: Να ανοίξουμε το παράθυρο. Όχι βέβαια ένα κοινό παράθυρο, αλλά μια δίοδο στο μυαλό μας να περάσει λίγη δροσιά εκεί που φλογίζεται, να περάσει λίγο φως εκεί που σκοτεινιάζει, από τη σκιά που ρίχνουν οι πολλές μαζεμένες σκέψεις. Ή, για να έρθουμε και στην τωρινή εποχή του κορωνοϊού, από τον φόβο και την κατάθλιψη που σπέρνουν όχι τα Μέσα Ενημέρωσης, αλλά τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Αυτά που μας κάνουν να είμαστε μάζα κι όχι άνθρωποι που ζούμε τη ζωή.
Απόδειξη ο ταραμάς. Όλοι σπεύσαμε να αγοράσουμε ταραμά και όλα τα άλλα γνωστά της Σαρακοστής. Σαν καλοί Χριστιανοί. Γιατί σαν Έλληνες, άστε τα καλύτερα. Έχουμε διακόσια χρόνια από το Εικοσιένα, και δεν ακούγεται τίποτα από κανένα σημερινό ιερέα, παρά μόνο τα λόγια – τότε - του μπουρλοτιέρη των ψυχών όπως τον είπανε, του Παπαφλέσσα: «Έχετε ψυχή; Έχετε καρδιά; Ειδάλλως κάτσετε εκεί που κάθεστε. Ραγιάδες κι εσείς, ραγιάδες και τα παιδιά σας, ραγιάδες και τα παιδιά των παιδιών σας». Τί κάνει η Δημόσια Τηλεόραση που μεταδίδει, κάθε τόσο, μόνο τον βρυχηθμό του Τούρκου από την απέναντι πλευρά; Δεν θα έπρεπε κάθε μέρα από την 1η Ιανουαρίου να λέει στις ειδήσεις της κάτι σαν είδηση για το Εικοσιένα, αφού λόγω του Φόβου ούτε παρελάσεις ούτε γιορτές προβλέπονται; Αφού μας έχουν κάνει μονάχα καταναλωτές και, κατά το χριστιανικό συνήθειό μας, προβλέπεται να φάμε ψάρι στην 25η Μαρτίου, δεν ψήνουμε σουβλιστά αρνιά για να γιορτάσουμε μόνο εφέτος έτσι αυτή τη Μέρα, όπως γιορτάζανε τότε στο Εικοσιένα, μετά από μια μαρτυρική ατέλειωτη Σαρακοστή Τετρακοσίων Χρόνων; Πού είναι η ελευθερία μας, που λέγεται στον Εθνικό μας Ύμνο;
Μην ξεχνάτε, η Άνοιξη δεν είναι Καλοκαίρι. Δεν λέει «χαρείτε επειδή έχει καλό καιρό». Έχει μόνο μια προτροπή: «Άνοιξε»! Κι ο Χριστός μέσα στον θρύλο του, τώρα σαράντα μέρες σε χρονική απόσταση από το Πάσχα, καλώντας μας να μη γιορτάζουμε θάνατο αλλά ζωή, δεν αναστήθηκε νοερά, αλλά με το ίδιο του το σώμα. Άνοιξε τον τάφο του, έβγαλε από πάνω του τη βαριά πέτρα για να αναστηθεί. Ο συμβολισμός είναι ξεκάθαρος.
Στην τωρινή εποχή του εγκλεισμού ανοίγουμε το πορτοφόλι, την τηλεόραση, το ψυγείο. Μόνο αυτά ανοίγουμε. Με αποτέλεσμα να έχουμε στ’ αυτιά μας την σπαραχτική φωνή της Κυριακής Παπαδοπούλου, που την ξέρουμε με το όνομα Μαρινέλλα: «'Άνοιξε, πέτρα, να κλειστώ, ήλιος να μη με βλέπει». Μαύρα κι άραχλα. Όχι! Αντέδρασε με δράση, όχι με αντίδραση. Άνοιξε ένα βιβλίο. Άνοιξε τη μπαλκονόπορτα για ένα φίλο που, στην προ κορωνοϊού εποχή, βλεπόσασταν μόνο έξω. Άνοιξε τα δάχτυλα του χεριού σου και μούντζωσε τον μέχρι σήμερα λίγο ή υπερβολικό εαυτό σου. Κάνε κάτι επιτέλους!
Άνοιξε το παράθυρο να μπει δροσιά του Μάρτη - όχι του Μάη όπως λέει το τραγούδι - και ονειρέψου ξεχασμένα σου σχέδια ζωής. Και μιας και είμαστε στον μη εορτασμό για τα διακόσια χρόνια από την Επανάσταση του Εικοσιένα, ας πούμε κι εκείνο το αξέχαστο «Ακόμα και τούτη η Άνοιξη, ραγιάδες, ραγιάδες…»
Φωτογραφία: “Χαρταετοί” του χαράκτη Τάσσου (Αναστάσιου Αλεβίζου) στο αναγνωστικό της Δ’ Δημοτικού.
