του Δημοσθένη Μαράκη
Ανάμικτα συναισθήματα δημιουργήθηκαν από την απόφαση του ΚΑΣ για την παραχώρηση των Ενετικών τειχών στο Δήμο Ηρακλείου. Συναισθήματα που έχουν να κάνουν με την εφαρμογή σε σημεία της πόλης που η πολιτεία αδυνατεί να εφαρμόσει κυρίως λόγω κόστους απαλλοτριώσεων. Δεν θα κρίνω την απόφαση (κατά την προσωπική μου γνώμη λανθασμένη) αλλά θα θέσω ένα προβληματισμό για ένα από τα σημεία που περιλαμβάνονται σε αυτή.
Η απόφαση αφορά εκτός των άλλων και το πάρκινγκ της πλατείας Ελευθερίας στους Αλευρόμυλους Καστρινάκη. Οι Αλευρόμυλοι Καστρινάκη αποτελούν σταθμό για την βιομηχανική και οικονομική ανάπτυξη της πόλης κατά τους προηγούμενους αιώνες.
Το κτίριο όπου στεγαζόταν οι Αλευρόμυλοι άνηκαν κατά την τουρκοκρατία σ’ έναν Τούρκο. Ο Νικόλαος Α. Καστρινάκης το αγόρασε από τον Τούρκο ιδιοκτήτη το 1896 με σκοπό να δημιουργήσει την βιομηχανική επιχείρησή του, σε μία περίοδο όπου στην Κρήτη και συγκεκριμένα στο Ηράκλειο υπήρχε η βιομηχανική και βιοτεχνική ανάπτυξη.
Το 1904 κατασκευάστηκε και λειτούργησε ο πέτρινος Αλευρόμυλος του Καστρινάκη αλλά και οι Φούρνοι. Το 1927 εκσυγχρονίζεται και γίνεται κυλινδρόμυλος με μηχανήματα τελευταίας γενιάς. Μετά την πτώση της χούντας, το 1976 το εργοστάσιο πτωχεύει και κλείνει. Το 1997, το εργοστάσιο Καστρινάκη χαρακτηρίζεται διατηρητέο (ΦΕΚ 427/Β/27-5-97).
Από το «λουκέτο» και μετά, χρόνο με τον χρόνο το πάλαι ποτέ εντυπωσιακό κτίριο άρχισε να ρημάζει. Η εγκατάλειψη ήταν εμφανής και το αποτέλεσμα το βλέπουμε ακόμα και σήμερα.
Σήμερα, όχι μόνο κινδυνεύει όσο δεν αναλαμβάνεται πρωτοβουλία για τη στερέωση και αξιοποίησή του, αλλά και δεν διαφαίνεται να υπάρχει κάποιο τέτοιο σχέδιο γι αυτό από κανέναν. Ουσιαστικά έχει μετατραπεί σε εστία μόλυνσης για την πόλη με αποκορύφωμα την εκδήλωση πυρκαγιάς προ μηνών, καθώς και σε χώρο παράνομης εγκατάστασης Ρομά.
Η κάθε επιχείρηση της υπηρεσίας καθαριότητος του Δήμου συλλέγει τριψήφιο αριθμό σάκων απορριμμάτων. Ο περιβάλλων χώρος, που μέχρι την απόφαση εκμεταλλεύονταν η ΔΕΠΤΑΗ, σήμερα (μέχρι την εφαρμογή) αποτελεί χώρο δωρεάν στάθμευσης. Δεκάδες τα κρούσματα καταστροφών στα σταθμευμένα αυτοκίνητα, ή περισσότερα αυτά της επαιτείας και εκμετάλλευσης των παιδιών Ρομά από τους γονείς (;) των. Προσωπικά μπορώ να διηγηθώ τουλάχιστον δύο περιστατικά (έχουν καταγραφεί από την αστυνομία) με την αστυνομία να δηλώνει αναρμόδια.
Και μέσα σε όλα έρχεται η «απόφαση». Ο χώρος προτείνεται να χρησιμοποιείται προσωρινά από τους επισκέπτες του Αρχαιολογικού Μουσείου. Είμαι βέβαιος ότι κανείς από το ΚΑΣ δεν γνωρίζει που βρίσκεται ή τι διαδραματίζεται στο χώρο. Σκεφτείτε να αρχίσει η ροή τουριστών και να ζητούν αντίτιμο οι Ρομά για το πάρκινγκ, με την απειλή των ζημιών (όπως γίνεται και σήμερα), ή να συνεχίσουν δασκαλεμένα τα παιδιά να «πέφτουν» μπροστά στα αυτοκίνητα. Τραγικό και απόλυτα δυσφημιστικό!!
Κατά την προσωπική μου γνώμη, κλείσιμο του πάρκινγκ χωρίς την ταυτόχρονη φύλαξη του χώρου, είναι καταστροφική και οδηγεί σε δημιουργία του μεγαλύτερου καταυλισμού στο κέντρο της πόλης. Μεγαλύτερο και από αυτόν της Αλικαρνασσού. Χρειάζεται λοιπόν άμεση αποκατάσταση του διατηρητέου εργοστασίου, μέσω εισόδου του σε πρόγραμμα καθώς και του περιβάλλοντος χώρου, με την δημιουργία σύγχρονου χώρου στάθμευσης για τις ανάγκες της πόλης.
Δεν γνωρίζω μετά την πτώχευση σε ποιον ανήκει το εργοστάσιο. Δεν γνωρίζω τις προθέσεις του όποιου ιδιοκτήτη. Πρέπει να αναζητηθούν λύσεις για την άμεση αποκατάσταση ενός συμβόλου της βιομηχανικής εποχής για την Κρήτη. Και γιατί όχι να μην γίνει προσπάθεια ένταξής του στα πλάνα της Τράπεζας Πειραιώς και του Πολιτιστικού Ιδρύματος του Ομίλου, για την δημιουργία Κρητικού Μουσείου Βιομηχανικής εποχής, με την ταυτόχρονη αξιοποίηση του περιβάλλοντος χώρου.
Όπως περιγράφει ο Νίκος Σαράντος:
«Όταν ανηφορίζεις την λεωφόρο Ικάρου περνώντας από το κτήριο φάντασμα των αλευρόμυλων Καστρινάκη αν κοντοσταθείς για λίγο και κλείσεις τα μάτια, μπορεί και να ακούσεις τους ήχους των ατμομηχανών και των μηχανημάτων, τις φωνές των εργατών. Μπορεί να δεις το αλεύρι να φορτώνεται στα καμιόνια και να μεταφέρεται σε κάθε γωνιά της Κρήτης, ή μπορεί απλά να δεις ένα ετοιμόρροπο χάλασμα απομεινάρι μιας άλλης εποχής που πεισματικά θέλει να παραμένει εκεί για να μας θυμίζει το παλιό Ηράκλειο.
Ότι κι αν αισθανθείς περνώντας από αυτό το σημείο της πόλης, ένα είναι σίγουρο. Η ενέργεια που εκπέμπει ακόμα και τώρα…
Η ιστορία της πόλης, (μας) περιμένει. Με τους ρυθμούς αντίδρασής μας, δεν θα περιμένει για πολύ ακόμα. Αργότερα θα έχουμε να διαχειριστούμε μόνο χαλάσματα. Αρμόζει αυτό στην πόλη; Οι δε αποφάσεις που καλείται η πολιτεία να εφαρμόσει σε μια πόλη που «πατά» πάνω σε χιλιάδων χρόνων ιστορία, είναι σχεδόν αδύνατες να εφαρμοστούν. Εκτός κι αν διατεθούν αρκετά εκατομμύρια ευρώ για την μετεγκατάσταση της πόλης ή τμήματος αυτής. Μπορούμε;
