Ως γνωστόν ο σουρεαλισμός ή υπερρεαλισμός, που έλκει την ετοιμολογία του από τη γαλλική γλώσσα και στα ελληνικά θα μπορούσε να αποδοθεί ως «πάνω ή πέρα από την πραγματικότητα», ήταν ένα κίνημα που αναπτύχθηκε κυρίως στο χώρο της λογοτεχνίας αλλά εξελίχθηκε σ’ ένα ευρύτερο καλλιτεχνικό και πολιτικό ρεύμα.
Σήμερα με χαρά διαπιστώνουμε ότι υιοθετείται και την επιστήμη. Την ελληνική δασολογική επιστήμη. Το ρεύμα, κάνει την πρεμιέρα του θριαμβευτικά στους δασικούς χάρτες του ανατολικότερου νομού της Κρήτης, του Λασιθίου, που δημοσιεύτηκαν χτες στο διαδίκτυο μαζί με εκείνους του Ηρακλείου. Γιατί πως αλλιώς μπορούν να ερμηνευτούν πάρα πολλές απεικονίσεις τους και χαρακτηρισμοί, παρά μόνο με τις αρχές ενός νέου σουρεαλισμού;
Ως ατομική επινόηση του νου, που επιτάσσει η νέα παραλλαγμένη θεωρία του ρεύματος, το φυσικό περιβάλλον δεν επιδέχεται μονοσήμαντες απαντήσεις. Ως ιδέα που είναι, προφανώς είναι αόρατη. Άπιαστη και άμορφη όπως η μεταφυσική. Διότι, άλλο είναι αυτό που βλέπουν τα μάτια σου και άλλο αυτό που επιτάσσει η ιδέα, η Τέχνη. Δεν θα μπορούσε να επιβεβαιωθεί της εικασίας το ασφαλές, παρά μόνο αν ρίξει κανείς μια ματιά στους εν λόγω χάρτες. Εκεί λοιπόν, δεν μεγαλουργούν μόνο οι θεωρίες της δασοτεχνικής και δασολογικής επιστήμης, αλλά κυρίως θριαμβεύει η ικανότητα της ελεύθερης ζωγραφικής και της μεταφυσικής ερμηνείας της όρασης, που θα ζήλευαν ακόμη κι αυτά τα ίδια τα πινέλα του Σαλβαντόρ Νταλί! Δεν αστειευόμαστε καθόλου. Είναι σα να σου λέει ο διπλανός σου «μα καλά, δεν βλέπεις τους αγγέλους που φτερουγίζουν δίπλα μας; Εμένα με ακουμπάνε οι φτερούγες τους», κι εσύ να τσιμπιέσαι!
Ε λοιπόν, εμείς που δεν σκαμπάζουμε ούτε από επιστήμη, ούτε πολύ περισσότερο από Τέχνη, δεν μπορούμε να καταλάβουμε γιατί η μισή οχυρή νησίδα της Σπιναλόγκας είναι …δασική έκταση. (Αφήστε που υπάρχει και ανορθογραφία στο όνομα, αλλά δικαιολογείται σουρεαλιστική αδεία). Ολόκληρη η βραχώδης, πετρώδης ανατολική πλευρά της προτείνεται από τους χάρτες (πάλι καλά που τη γλύτωσαν οι επιθαλάσσιες οχυρώσεις και ο οχυρός περίβολος) ότι είναι δασική. Δηλαδή, αποτελεί την αναγκαία επιφάνεια του εδάφους που καλύπτεται από υψηλή ή θαμνώδη βλάστηση που έχει τα οικολογικά χαρακτηριστικά της δασοβιοκοινότητας και του ιδιαίτερου δασογενούς περιβάλλοντος και αποτελεί, κατά τους κανόνες της δασολογικής επιστήμης, λειτουργική διαχειριστική μονάδα που συμβάλλει στην οικολογική ισορροπία του περιβάλλοντος της περιοχής! Αλλά και κάποιες ξέρες απέναντί της, που ενδημούν μόνο γλάροι και άλλα θαλασσοπούλια, είναι κατά τους χάρτες επίσης δασική έκταση. Για την ακρίβεια, όλες οι ξέρες, σκόπελοι που είναι πολύ κοντά ή ανοιχτά από τις ακτές του νομού, όλες σχεδόν οι τεράστιες αμμουδερές παραλίες της νότιας πλευράς του, μεγάλες ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις που λειτουργούν πάνω από μια 35ετία, και …το μισό αεροδρόμιο της Σητείας προτείνονται ως δασικές εκτάσεις!
Αυτά προέκυψαν από μια γρήγορη ανάγνωση των (σουρεαλιστικών) δασικών χαρτών του νομού που αναρτήθηκαν χτες. Η περαιτέρω μελέτη τους, είναι βέβαιο ότι θα αναδείξει και άλλες άγνωστες πτυχές των σουρεαλιστικών δεξιοτήτων των συντακτών τους, που θα τεκμηριώνει την αναγκαιότητα συμμετοχή τους στην παγκόσμια έκθεση σύγχρονης Τέχνης μπιενάλε της Βενετίας.
Τώρα μπορεί να υπάρχει και μια εξήγηση που να καταρρίπτει όλες αυτές τις άμουσες σκέψεις μας: Λέγεται, ότι ο νομός έλκει την ονομασία του από το ομηρικό επίθετο «λάσιος» που ερμηνεύεται ως «πυκνόφυτος, δασύς, δασύτριχος, πυκνόμαλλος». Και μπορεί οι συντάκτες των χαρτών να σκέφτηκαν ότι μια που ο νομός ήταν πριν από χιλιάδες χρόνια κατάφυτος από δάση και δασικές εκτάσεις, καλό θα ‘ταν να τον αναστήσουμε έτσι όπως ήταν στα χρόνια του Μίνωα, τουλάχιστον στα χαρτιά. Που ξέρεις, παντού υπάρχει ένας μύθος, γιατί να μην εντάξουμε κι εμείς ένα καινούργιο και να τον κάνουμε αφήγημα που θα χαϊδεύει τα αυτιά για την κλιματική αλλαγή και την (πολύπαθη) βιωσιμότητα; Ειδικά τώρα που κάηκαν τα δάση του Αμαζόνιου…
Πολλά, πάμπολλα είναι τα ερωτήματα που αναδύονται βλέποντας κανένας τους δασικούς χάρτες του Λασιθίου. Όπως επίσης πολλά είναι τα άλλα γαργαλιστικά που κυκλοφορούν από το έντονο παρασκήνιο και τις πολλές παρεμβάσεις που προηγήθηκαν της ανάρτησή τους. Πολλά λέγονται, πολλά ακούγονται.
Και για να έρθουμε στη σοβαρή πλευρά του θέματος: Μπορεί οι χάρτες να μην έχουν τελεσιδικήσει και να εμφανίζονται ως συντάκτες ιδιώτες μελετητές, αλλά με ένα τέτοιο απερίγραπτο χάλι, αυτός που διασύρεται, διαπομπεύεται και γελοιοποιείται είναι το επίσημο κράτος. Θα μου πείτε, τι τον νοιάζει τον μουτζούρη αν ξαναλερωθεί;
Κ. Μα.
