Της Κατερίνας Παντινάκη
Η αγάπη για τα φαράγγια ήρθε … από το «πουθενά» για τον Γιάννη Μπρομοιράκη. Δεν είχε καμία σχέση με βουνά, ούτε προερχόταν από οικογένεια φυσιολατρών. «Ο πατέρας μου παίρνει το αυτοκίνητο για να πάει στο περίπτερο» - λέει ο ίδιος χαριτολογώντας, καθώς ανατρέχει στο παρελθόν, αναζητώντας την αφετηρία της ενασχόλησής του με τη Φύση – αρχικά με πεζοπορίες και κατόπιν, ανεβάζοντας την αδρεναλίνη και διασχίζοντας φαράγγια.
«Ξεκίνησα να ασχολούμαι με τα βουνά από 12-15 χρονών. Δεν είχε καμία σχέση η οικογένειά μου με αυτό, έχω καταγωγή από τις Βούτες» - αναφέρει ο εκπαιδευτής και πρόεδρος του Παγκρήτιου Ομίλου Διάσχισης και Εξερεύνησης Φαραγγιών. Καθοριστική όμως φαίνεται πως ήταν η εργασία του στην Ορθόδοξη Ακαδημία στα Χανιά. «"Μπερδεύτηκα" λίγο με Βέλγους, Γερμανούς, άρχισα να κάνω εκδρομές, πήγαινα ανθρώπους στο Φαράγγι της Σαμαριάς και «μυήθηκα» λίγο σε αυτό το πράγμα, στην πεζοπορία και το βουνό. Μετά ασχολήθηκα με την αναρρίχηση και τη σπηλαιολογία, για πολλά χρόνια».
Το 2004, στα 30 του χρόνια, ήξερε πια που βρίσκονται τα φαράγγια, αλλά … δεν μπορούσε να μπω μέσα, γιατί δε γνώριζε τις τεχνικές. «Έτσι ανακάλυψα ότι υπάρχει αυτό το άθλημα, το οποίο είχαν ξεκινήσει οι Γάλλοι τη δεκαετία του '80. Είναι ένα άθλημα που έχει κανόνες, έχει manual, δεν είναι … αλαλούμ» - σημειώνει αυστηρά.
Και φαίνεται ότι αυτή η «αυστηρότητα» είναι προαπαιτούμενο για όποιον θέλει να ασχοληθεί με τα φαράγγια, διαφυλάσσοντας τη σωματική του ακεραιότητα. Ο Γιάννης Μπρομοιράκης «πέρασε» κάποια σχολεία εκπαίδευσης στη Γαλλία - σχολείο διάσωσης, σχολείο εκπαιδευτών – για να μπορεί, μετά από 3-4 χρόνια πια να νιώθει σίγουρος.
Το 2007 εξέδωσε τον πρώτο οδηγό για τα φαράγγια της Κρήτης και ήταν ένα εγχείρημα δύσκολο, καθώς τότε δεν υπήρχε ο «σύμμαχος» που λέγεται τεχνολογία. «Ήταν η πρώτη χαρτογράφηση που έγινε. Έκανα έρευνα με στρατιωτικούς χάρτες, πήγαινα στα χωριά, τα καφενεία και ρωτούσα για "φαράγγια που δεν περνιούνται"!» - θυμάται.
Κάπως έτσι, δειλά, ξεκίνησε και ο Παγκρήτιος Όμιλος Διάσχισης & Εξερεύνησης Φαραγγιών (www.canyon.gr) και το «θεωρητικό» ως τότε ενδιαφέρον βρήκε έδαφος για να «ξεδιπλωθεί». «Έχουμε εκπαιδεύσει πάνω από 1.000 άτομα, χωρίς αυτό να σημαίνει βέβαια ότι όλοι επιδίδονται στο σπορ» - εξηγεί ο πρόεδρος του ΠΟΕΦ.
Έχουν … και τα Κύθηρα, φαράγγια!
Μπορεί το μικρό αυτό νησί να … μην το βάζει το μάτι και να μην είναι υπολογίσιμος προορισμός για όσους αγαπούν το canyoning, όμως μετά από τον τεχνικό οδηγό «Canyoning στα Κύθηρα» που φέρει την υπογραφή του, «είναι σίγουρο ότι κόσμος που επιδίδεται σε αυτό το extreme sport θα εντάξει τα Κύθηρα στους προορισμούς του» - λέει ο Γιάννης Μπρομοιράκης.
Το βιβλίο του, στα ελληνικά και στα αγγλικά, είναι ένας τεχνικός οδηγός 64 σελίδων, που περιγράφει 7 διαδρομές. Πρόκειται για 7 τεχνικά φαράγγια, τα οποία μπορεί κάποιος να διασχίσει, με την προϋπόθεση ότι κατέχει γνώση και εξοπλισμό. «Απευθύνεται σε συγκεκριμένο κόσμο που ασχολείται με αυτό το άθλημα, όμως μπορεί να δώσει και πληροφορία για τον μέσο άνθρωπο που θέλει να δει τί υπάρχει εκεί» - εξηγεί ο ίδιος.
«Υπάρχουν μέρη στα Κύθηρα, μέσα στο "πουθενά", που δεν τα ξέρει κανείς, με μεγάλη ποσότητα νερού, πανέμορφα χρώματα, καταρράκτες, σε ένα νησί που ... δεν το περιμένει κανείς, γιατί δεν έχει ψηλά βουνά και χιόνια» - προσθέτει, αναφερόμενος στο νησί-έκπληξη που φαίνεται πως θα προστεθεί στον «χάρτη» των προορισμών για διάσχιση φαραγγιών.
«Η δουλειά αυτή ξεκίνησε το 2007 από εμάς και κορυφώνεται εδώ. Έχουμε πάει 6-7 φορές. Γιατί το να βρεις ένα φαράγγι, δεν είναι απλό πράγμα. Να δεις από που θα μπεις, να το καταγράψεις, να φτιάξεις ένα χάρτη, να πάρεις όλα τα στοιχεία του, να δεις ποιες μέρες είναι «καλό», να γράψεις στίγματα GPS, όλα αυτά…» - αναφέρει ο … φανατικός των φαραγγιών και εκπαιδευτής.
Τί περιμένουμε … προσεχώς από τον ίδιο; Μετά τον τεχνικό οδηγό του 2007 για 35 διαδρομές σε φαράγγια της Κρήτης - που έχει εξαντληθεί εδώ και χρόνια - αναμένεται ο καινούριος οδηγός, με 85 διαδρομές, με καινούρια στοιχεία. «Ευελπιστώ να πάει καλά και να βοηθήσει! Γιατί από αυτό, δεν περιμένεις να βγάλεις κέρδος» - εξηγεί, δεδομένου ότι το κόστος για τη συγκέντρωση του υλικού είναι πολλαπλάσιο. «Είναι ένας μοχλός για να αναπτυχθεί το άθλημα και θα βοηθήσει και ανθρώπους που θέλουν να ασχοληθούν» - προσθέτει.
Σε εμβρυακό στάδιο στην Κρήτη, «must» στο εξωτερικό
Το άθλημα που για τον μέσο Έλληνα φαντάζει… ταλαιπωρία σκέτη, είναι εξαιρετικά διαδεδομένο σε παγκόσμιο επίπεδο. Πάνω από 100.000 άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ασχολούνται με τα τεχνικά φαράγγια.
«Ο Παγκρήτιος Όμιλος Διάσχισης & Εξερεύνησης Φαραγγιών είναι η μόνη ομάδα που το κάνει επαγγελματικά» - αναφέρει ο Γ.Μπρομοιράκης, ωστόσο τα 25 ενεργά μέλη που διασχίζουν φαράγγια 20-30 φορές το χρόνο και τα μέλη που συμμετέχουν πιο «αραιά», δείχνουν ότι απέχουμε … έτη φωτός, από την αντίστοιχη παγκόσμια πραγματικότητα.
Η κουλτούρα των ξένων βάζει στο «μενού» του ελεύθερου χρόνου τους εξορμήσεις στη φύση, mountain bike, ορειβασία, φαράγγια, όμως σε πλήρη αντιδιαστολή, το ελληνικό σαββατοκύριακο περιλαμβάνει καφέ, ταβέρνα και … καναπέ!
«Το σπορ ξεκίνησε να γίνεται γνωστό στην Ελλάδα το 2003, αλλά ο Έλληνας δεν είναι και πολύ της Φύσης, της ταλαιπωρίας...» - λέει ο πρόεδρος του Παγκρήτιου Ομίλου Διάσχισης και Εξερεύνησης Φαραγγιών, που ωστόσο διατηρεί – παράλληλα με το ρεαλισμό του, και – μια αισιόδοξη οπτική: «Οι νέοι άνθρωποι στην κεντρική Ελλάδα έχουν αρχίσει να μπαίνουν πάρα πολύ σε αυτό. Εμείς δεν είμαστε ακόμη αστοί. Ο αστός όμως, έχει ανάγκη να βγει στη Φύση. Υπάρχει μια ελπίδα, τα βήματα όμως είναι μικρά. Πιστεύω σε 10-20-30 χρόνια, τα πράγματα θα έχουν αλλάξει λίγο, αλλά δεν υπάρχει περίπτωση να πιάσουμε, στα επόμενα 50 χρόνια, την ευρωπαϊκή κουλτούρα. Αλλάζει αυτό το πράγμα αλλά δεν είμαστε στη φάση που θα εμβαθύνουμε...»
Ο ίδιος πάντως ξεκαθαρίζει ότι το Canyoning «είναι ένα άθλημα για όλους, για ανθρώπους με μέτρια φυσική κατάσταση. Για κάποιον που δεν έχει κάποιο πρόβλημα υγείας και θέλει να μπει στη διαδικασία να ... ταλαιπωρηθεί, μπορεί άνετα να το κάνει, όμως δεν είναι στην κουλτούρα μας».
Πεδίο δόξης λαμπρό για … εναλλακτικό τουρισμό
Κι αν οι Κρητικοί ακόμη δε γνωρίζουν … τί εστί canyoning, καταγράφεται ενδιαφέρον από ξένους, καθώς το βιβλίο για τα φαράγγια της Κρήτης εκδόθηκε σε πέντε γλώσσες, προσελκύοντας στην Κρήτη ανθρώπους που ήταν ήδη γνώστες και φανατικοί του αθλήματος. «Πάνω από 500-600 άτομα το χρόνο έρχονται για τα φαράγγια» - λέει ο Γ.Μπρομοιράκης και προσθέτει πως οι ενδιαφέρουσες εναλλαγές του κρητικού τοπίου αλλά και οι πολυάριθμες διαδρομές που είναι συγκεντρωμένες σε σχετικά μικρή έκταση προσελκύει ομάδες ξένων, ομάδες από την πάνω Ελλάδα αλλά και μικρές ομάδες που έχουν δημιουργηθεί εδώ στην Κρήτη.
Ιδού πρόσφορο «έδαφος» για θεματικό τουρισμό, θα σκεφτόταν εύλογα κανείς! Τίποτα όμως δεν … πέφτει από τον ουρανό. «Στην Κρήτη, δυστυχώς, έχουμε τουρισμό που έρχεται στα ξενοδοχεία με τα «βραχιολάκια», που δεν ασχολείται με τίποτα, κάθεται όλη μέρα, τρώει, πίνει και … μπορεί να πάει να κάνει και μια εκδρομή! Δεν έχουμε θεματικό τουρισμό, παρά μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό» - λέει ο ίδιος. Παραπέμπει μάλιστα, στην Κάλυμνο, που αν και … μια κουκίδα στο χάρτη, τα τελευταία 15 χρόνια έχει αναπτύξει θεματικό τουρισμό, προσελκύοντας αναρριχητές από όλο τον κόσμο! Την ίδια ώρα στην Κρήτη, ο τουρίστας που … είδε φως και μπήκε, μπαίνει στα φαράγγια με σαγιονάρα, ντάλα μεσημέρι, μήνα Αύγουστο και λίγο αργότερα, τρέχει η Πυροσβεστική.
«Στεκόμαστε» στα νούμερα των αφίξεων, των πτήσεων τσάρτερ, πανηγυρίζουμε για την αύξηση των επισκεπτών, χωρίς όμως να κάνουμε μια ποιοτική ανάλυση, αναφορικά με το πώς αυτά τα νούμερα «μεταφράζονται» για την τοπική οικονομία αλλά και για την προώθηση αυτού που - θέλουμε να – ονομάζουμε «εμπειρία Κρήτη». «Έρχεται τουρίστας εδώ στην Κρήτη και δεν τρώει ένα κρητικό έδεσμα; Ένα παξιμάδι, μια ελιά…» - σχολιάζει ο Γιάννης Μπρομοιράκης, τονίζοντας ότι ακόμη και τοπικές επιχειρήσεις δε στηρίζουν την ντόπια παραγωγή επιλέγοντας το μη κρητικό, πιο φθηνό, έστω κι αν είναι ποιοτικά υποδεέστερο.
Είναι όμως και θέμα σχεδιασμού! «Με την Περιφέρεια Κρήτης έχουμε βρει μια φόρμουλα και ο Σταύρος ο Αρναουτάκης θα μας βοηθήσει. Όμως σαν κράτος είμαστε πίσω. Το Υπουργείο, ο ΕΟΤ θα έπρεπε να τα δουλεύουν αυτά τα πράγματα» - λέει ο … γητευτής της Φύσης. Παραπέμπει μάλιστα στην Τοσκάνη, όπου ο επισκέπτης βρίσκει κυριολεκτικά μπροστά του πληροφορίες, προτάσεις και … εμπειρία διακοπών! «Πας στο φαράγγι και στην είσοδο βρίσκεις μια μεγάλη ταμπέλα με πληροφορίες σε τέσσερις γλώσσες, έχει ένα QR Code που μπορείς να σκανάρεις με το κινητό και να κατεβάσεις πληροφορίες για τα πάντα. Σε όποια επιχείρηση της περιοχής κι αν πας υπάρχουν φυλλάδια για τα αξιοθέατα της περιοχής, τα μονοπάτια και άλλα σημεία ενδιαφέροντος. Και όλα αυτά τα πληρώνει το κράτος», γιατί ξέρει ότι μέσα από αυτές τις προτάσεις, θα επισκεφθείς μέρη, θα γνωρίσεις την τοπική κουλτούρα και … θα αφήσεις και τον οβολό σου.
Η εμπειρία του … τυριού που ο επισκέπτης έφαγε στις διακοπές του στην Κρήτη, του τοπικού πανηγυριού θα μεταφερθούν από στόμα σε στόμα, αποτελώντας «διαφήμιση» αλλά και «φέρνοντας» επαναλαμβανόμενους επισκέπτες. Άλλωστε, αν ο τουρίστας κλειστεί σε ένα ξενοδοχείο, που όμοιο θα βρει και στο Μαρόκο, γιατί του χρόνου να μην επιλέξει … το Μαρόκο, την Τουρκία ή οποιαδήποτε χώρα του «βγει» πιο φθηνά, για τις διακοπές του;
«Έρχεται» το … μουντιάλ του Canyoning
Αν και έχει «απέναντί» της … μεγαθήρια με ιστορία και παράδοση στα φαράγγια, η Κρήτη, βήμα-βήμα, μπαίνει στο χάρτη των προορισμών για τους φίλους του αθλήματος. Μάλιστα ορόσημο θεωρείται το RIC 2020 Crete που θα πραγματοποιηθεί τον Απρίλιο στην Ιεράπετρα.
«Είναι το "μουντιάλ" του Canyoning» - λέει ο Γ.Μπρομοιράκης, παραπέμποντας στην πληθώρα συμμετοχών – ήδη πάνω από 250 - από όλο τον κόσμο – Αυστραλία, Αμερική, Ευρώπη.
Στόχος της διοργάνωσης είναι η ανάδειξη του νησιού με την προσέλκυση αυτού του είδους θεματικού τουρισμού, αλλά η προώθηση της ήπιας ανάπτυξης, παράλληλα με την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.
«Υπάρχουν top χώρες για αυτό το άθλημα. Όπου υπάρχουν μεγάλα βουνά έχουμε και πολύ σημαντικά φαράγγια» - προσθέτει, αναφέροντας τη Γαλλία με πάνω από 800 φαράγγια, το Γκραντ Κάνυον με πάνω από 700 διαδρομές, αλλά και τη Μαδαγασκάρη, το Κάπο Βέρντε, τη Μαγιόρκα, την Κορσική – ένα νησί μικρό όπως η Κρήτη, με περίπου 90 διαδρομές. «Η Κρήτη έχει πάνω από 90 τεχνικές διαδρομές, έχει 250 φαράγγια. Σε ένα πολύ μικρό τόπο έχουμε πολλά σημεία. Κάποιος μπορεί να έρθει και πολύ σύντομα να πάει σε πολλά σημεία» - σημειώνει.
H Κρήτη έχει από τα πιο όμορφα, εντυπωσιακά και άγρια φαράγγια στην Ευρώπη, όπως το φαράγγι του Χα κοντά στη Ιεράπετρα και τα φαράγγια Άρβη και Πορτέλα στη περιοχή της Βιάννου. Η Κρήτη επίσης έχει τους μεγαλύτερους (ψηλότερους) καταρράκτες στην Ελλάδα που είναι του φαραγγιού της Πέρδικας στα Λευκά Όρη με ύψος 220μ και του φαραγγιού του Μάστορα στη Θρυπτή με ύψος 220μ. Η Κρήτη συνδυάζει το ήπιο κλίμα, τις άριστες συνθήκες την περίοδο της άνοιξης και την ποικιλία στο επίπεδο των φαραγγιών, για να είναι ο καλύτερος προορισμός canyoning της νότιας Ευρώπης. Σε συνδυασμό με τον αρχαίο πολιτισμό, την κρητική παράδοση, τις κρητικές γεύσεις και την ασυναγώνιστη φιλοξενία είναι το ιδανικό μέρος για canyoning τους μήνες της Άνοιξης.
Την οργάνωση της Παγκόσμιας Συνάντησης, που θα γίνει το διάστημα 3-12 Απριλίου, έχει αναλάβει τιμητικά ο Παγκρήτιος Όμιλος Διάσχισης και Εξερεύνησης Φαραγγιών, συνδιοργανωτής είναι η Περιδέρεια Κρήτης ενώ το RIC 2020 τελεί υπό την αιγίδα της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Canyoning FIC. Οι Δήμοι Ιεράπετρας και Αγίου Νικολάου καθώς και ο Πολιτιστικός Σύλλογος Καβουσίου είναι επίσης μεγάλοι υποστηρικτές.
Σύμφωνα με τον Γ.Μπρομοιράκη, σε κάθε χώρα υπάρχουν φαράγγια που έχουν το δικό τους "χαρακτήρα", κάτι που έχει να κάνει με τα πετρώματα, με την ποσότητα του νερού, με το πόσο εύκολα στην επισκεψιμότητά τους είναι τα φαράγγια. «Υπάρχουν φαράγγια στην Ελβετία στα οποία μπορείς να μπεις μόνο όταν η θερμοκρασία πέφτει πολύ κάτω από το μηδέν γιατί τότε μειώνεται η ποσότητα του νερού» - αναφέρει χαρακτηριστικά.
water fighters from RIC 2020 CRETE on Vimeo.
Κι αν, βλέποντας κανείς τις εικόνες που … κόβουν την ανάσα, σκέφτεται ότι πρόκειται για ένα επικίνδυνο άθλημα, ο Γιάννης Μπρομοιράκης απαντά με αφοπλιστική ειλικρίνεια: «Όπως και σε όλα τα extreme sports, το επικίνδυνο είναι ότι δε συγχωρείται το λάθος, σε περίπτωση που εσύ κάνεις κάτι στραβά. Όλα τα ατυχήματα που έχουν γίνει έχουν να κάνουν με το ανθρώπινο λάθος, δε «φταίει» το φαράγγι, ο εξοπλισμός… Αν εκτιμήσεις λάθος τη στιγμή που πας στο φαράγγι, αν κάνεις εσύ λάθος στο πως θα χειριστείς τον εξοπλισμό σου, σίγουρα κινδυνεύεις. Αν τηρήσεις ευλαβικά το πρωτόκολλο, είσαι μέρος μιας ομάδας, σίγουρα δε θα έχεις κανένα πρόβλημα».
