Του ΚΩΣΤΗ Ε. ΜΑΥΡΙΚΑΚΗ
«Ο ανθός της Περιφέρειας κι οι δήμαρχοι του τόπου
ΒΟΑΚ ονειρευότανε στης Κρήτης μας την πλώρη.
Ολημερίς εσκέφτονταν πως θα τον προκηρύξουν,
να μανταλοσφαλίξουνε παράδες στα πουγκιά τους,
κασμάδες ν’ αρματώσουνε τα έργα για ν’ αρχίσουν.
Μα ολονυχτίς μαύρα πουλιά σκίζανε τις μελέτες.
Μοιρολογούν οι δήμαρχοι, κλαίει ο Περιφερειάρχης:
«Αλίμονο στους κόπους μας, κρίμα στις δούλεψές μας,
ολημερίς να χτίζουμε, το βράδυ να γκρεμιέται».
Πουλάκι εδιάβη κι έκατσεν, αντίκρυ στην ταράτσα,
κατά την Περιφέρεια ανάδεια στου «Γρηγόρη».
Δεν εκελάηδε σαν πουλί, μηδέ σαν χελιδόνι,
παρά εκελάηδε κι έλεγε ανθρώπινη λαλίτσα:
«Άν δε στοιχειώσετε υπουργό, ΒΟΑΚ δε θα τελειώσει
και μη στοιχειώστε βουλευτή, μη ξένο, μη διαβάτη,
παρά του Περιφερειάρχη σας τους ψήφους στο Λασίθι,
που αυγατίζουν κάθ΄ Αυγή σαν φεγγαριού το γιόμα
κι είναι του Σπίρτζη μπιστικός, του Αλέξη δραγουμάνος». (1)
«Η νύχτα είναι ατέλειωτη, γι’ αυτό και ποτέ δε συναντά τη μέρα» γράφει ήδη από τις αρχές του 17ου αι. ο Σαίξπηρ στο διάσημο θεατρικό έργο του «Μάκβεθ» για μια βασιλοκτονία. Διαπίστωση και υπαινιγμός του ποιητή που ταιριάζει και χαρακτηρίζει απόλυτα την πραγματικότητα που σχετίζεται με τις πολιτικές σχεδιασμού που αφορούν την πρώτιστη υποδομή της Κρήτης, και που αποτελεί πάγιο αίτημα της μεγαλονήσου για πάνω από μισόν αιώνα. Μια οδο-κτονία αυτή τη φορά. Έχουν περάσει 14 μεταπολιτευτικοί πρωθυπουργοί στη χώρα, κυριολεκτικά δεκάδες πολιτικοί και θεσμοί όλων των βαθμίδων, για δεκαετίες ολόκληρες που έχουν καπηλευτεί αυτή την αναγκαιότητα του νησιού, κάνοντάς την κυριολεκτικά φλάμπουρό τους. Σημαία που τους πίστωνε ανέξοδα πολιτικά οφέλη στον κομματικό κορβανά. Η Κρήτη σαν αποτέλεσμα σήμερα, εξακολουθεί να έχει ένα τριτοκοσμικό βόρειο οδικό άξονα, υπαίτιο πρόκλησης θανατηφόρων τροχαίων, ένα στην κυριολεξία κατοχικό οδικό δίκτυο ιδίως στο άκρο του ανατολικότερου νομού. Οδικές υποδομές που δεν μπορούν στοιχειωδώς να χαρακτηρίσουν την εποχή μας, αλλά κυρίως μια σύγχρονη δυτική χώρα.
Τα ερωτήματα που αναδύονται όλα αυτά τα χρόνια, ασφαλώς εμπεριέχουν τεράστια «γιατί» και αποπειρώνται πολλών ερμηνειών ανάλογα με τα πολιτικοκομματικά συμφέροντα, το λαϊκισμό και τους αναλυτές. Το βέβαιο πάντως είναι, και εκεί συμφωνούν όλοι, πως το τελικό αποτέλεσμα σηματοδοτεί μια χώρα που οι κυβερνήσεις της είτε δε θέλησαν, είτε δεν μπόρεσαν να αναλάβουν το σχεδιασμό και την υλοποίηση μεγάλων έργων υποδομών για το νησί. Ή ότι το διεκδικητικό πλαίσιο της αυτοδιοίκησης, περιφερειακό και δημοτικό, μαζί με την κοινοβουλευτική εκπροσώπηση και τους λοιπούς θεσμικούς εταίρους και συνομιλητές της πολιτείας, είναι ελλιπή και αποφώλια. Μια ψύχραιμη και αντικειμενική τεχνοκρατική και πολιτική διερεύνηση του ιστορικού του εν λόγω θέματος, που μπορεί να τροφοδοτήσει τη συγγραφή στην κυριολεξία δεκάδων τόμων, από μυθιστορίες μέχρι πολιτικά θρίλερ, σατυρικά χρονογραφήματα και φαρσοκωμωδίες, φαίνεται να καταλήγει στην τελευταία αυτή διαπίστωση: Ότι δηλαδή τον τελευταίο μισό αιώνα της μεταπολίτευσης, οι έχοντες τις πολιτικές ευθύνες σχεδιασμού, ωρίμανσης και υλοποίησης των δημόσιων αναπτυξιακών υποδομών του νησιού, απλά ποτέ δεν ασχολήθηκαν σοβαρά με το θέμα, αλλά το αξιοποίησαν για προσωπική κατανάλωση και κομματική επιβίωση. Και για να μην παρανοηθώ, αυτή η πολιτική εκδούλευση αφορά μέχρι στον παρόντα χρόνο από τους ενεργούς πρωταγωνιστές, είτε Τσίπρας λέγεται αυτός, είτε Σπίρτζης, είτε Αρναουτάκης. Ήταν δηλαδή, και εξακολουθεί να είναι, ένα μέρος των πολιτικών τους καλλιστείων, που απλά τους εξασφάλιζε και εξακολουθεί να τους εξασφαλίζει «κουκιά». Τακτική δοκιμασμένη άλλωστε ανά τις εποχές, που ολίγον απείχε από τα γνωστά καθρεφτάκια των αποικιοκρατών που η επίδειξή τους μάγευε τους ιθαγενείς στη μαύρη Ήπειρο τους περασμένους αιώνες.
Τα καλλιστεία αγωνιστικότητας και ανέξοδης επαναστατικής γυμναστικής είναι ανέκαθεν δεκτικά (και δηκτικά) στην ελληνική πολιτική σκηνή. Και πάντα, φυσικά έχουν σχέση με το αντικείμενο στο οποίο απευθύνονται: Το εκλογικό σώμα και την ποιότητά του. Ασφαλώς ένα συνειδητοποιημένο εκλογικό σώμα πολιτών και όχι υποκόων, δεν θα μπορούσε να ανέχεται την περιοδική ανά τετραετία ασύστολη κοροϊδία, εμπαιγμό και εκδούλευση από ανθρώπους που έχουν δεσπόζουσες και κορυφαίες ευθύνες για το ΒΟΑΚ, κυρίως στο ανατολικότερο άκρο του στο νησί. Και είναι αυτοί, οι ίδιοι άνθρωποι, που μέχρι πριν λίγα χρόνια διατείνονταν με το γνωστό δημόσιο «ρεαλισμό» τους, ότι «με ευθύνη του υπουργείου δεν υπάρχουν ώριμες μελέτες για το ΒΟΑΚ στο νομό Λασιθίου» (sic). Είναι εκείνοι, οι ίδιοι που συμπολιτευτικώς αντιπολιτεύονταν τον εαυτό τους και τον επί των υποδομών προϊστάμενο υπουργό με τις ταυτόχρονες αβρότητες, τα αμοιβαία χαμόγελα και τα χαϊδολογικοϊκετευτικά χτυπήματα στην πλάτη, για την εξασφάλιση των καρπών της πολιτικής τους επαιτείας (και το πέτυχαν) στις ερχόμενες εκλογές. Η πριν από λίγα εικοσιτετράωρα σύναξη – παρέλαση στον Άγ. Νικόλαο όλων εκείνων που ευθύνονται για τη σημερινή εικόνα, και την αβεβαιότητα υλοποίησης του ΒΟΑΚ μέχρι το Παλαίκαστρο της Σητείας, τουλάχιστον γραφική αν όχι εξοργιστική θα μπορούσε να χαρακτηριστεί.
Έτυχε να πέσει στα χέρια μου (scripta manent) ένα πρωτοσέλιδο της ιστορικής ημερήσιας εφημερίδας ΑΝΑΤΟΛΗ του νομού Λασιθίου με ημερομηνία 14 Ιουλίου 1970. Πριν ακριβώς από 49 χρόνια δηλαδή. Η ανακάλυψη τέτοιων κειμένων – θησαυρισμάτων, που θα μπορούσαν να (ξανα)γραφούν σήμερα λέξη προς λέξη και έχουν εκπληκτική επικαιρότητα στις μέρες μας, απλά επιβεβαιώνει τα προαναφερόμενά μου: Ότι δηλαδή σε τούτη τη χώρα όπως είπε και ο Τσώτσιλ, «πολιτική είναι η ικανότητα να παρουσιάζεις σήμερα τι θα γίνει αύριο και να εξηγείς αύριο γιατί δεν έγινε». Έγραφε λοιπόν πριν από σχεδόν μισόν αιώνα η ιστορική εφημερίδα:
«Ο βόρειος οδικός άξων είναι θεμελιώδες έργον υποδομής εις Κρήτην. Δια την οικονομικήν και τουριστικήν ανάπτυξιν. Ανεκοινώθη ότι εξαιρετικώς υψηλαί πληρωμαί (ύψους 330 εκατ. δρχ.) θα πραγματοποιηθούν κατά το τρέχον έτος εκ του προϋπολογισμού δημοσίων επενδύσεων δια την επιτάχυνσιν των εργασιών κατασκευής της εθνικής οδού Καστελλίου – Χανίων – Ηρακλείου – Αγ. Νικολάου – Σητείας. Ο οδικός αυτός άξων αποτελεί το σημαντικότερον έργον υποδομής εις το όλον πλέγμα των εκτελούμενων εις την Κρήτην αναπτυξιακών έργων, και ως εκ τούτου έτυχεν ειδικής προνομιακής χρηματοδοτήσεως κατά την τελευταίαν περιοδον […].
Η εθνική οδός Καστελλίου – Σητείας (βόρειος οδικός άξων) συνδέουσα τα μεγάλα αστικά κέντρα, τους λιμένας και τα αεροδρόμια της Κρήτης, αποτελεί θεμελιώδες έργον υποδομής δια την περαιτέρω οικονομικήν και πολιτιστικήν ανάπτυξιν της νήσου. Επί πλέον επιτυγχάνεται η αύξησις της κυκλοφοριακής ικανότητας και ασφαλείας, ως και η μείωσις του κόστους διακινήσεως προσώπων και αγαθών καθ’ όλον το μήκος της μεγαλονήσου».
Αυτά έγραφε μεταξύ άλλων το δημοσίευμα που θα μπορούσε να αναδημοσιευτεί ως έχει σήμερα μετά από μισόν αιώνα, επιβεβαιώνοντας απλά εκτός από τον Τσώρτσιλ, και ένα σύγχρονο δυτικό πολιτικό αναλυτή που εύστοχα συμπλήρωσε ότι «τα λόγια ενός επαγγελματία πολιτικού δε φανερώνουν την ιδέα που έχει για το θέμα του, αλλά την ιδέα που έχει για το ακροατήριό του». Ακόμη περισσότερο όμως το συμπλήρωσε με τον υπαινιγμό του ο ποιητής: «Ο ύπνος μας (σας) μυρίζει πυρκαγιά» έγραψε. Ή αλλιώτικα στη γλώσσα του λαού, όπως λένε και οι λυράρηδες στα κρητικά γλέντια: «με τσ’ υγείες μας (σας)»…
- Δημοτικό τραγούδι, μοιρολόι, που τραγουδιέται στην Ανατολική Κρήτη, στα μέρη από Καλό Χωριό Μεραμπέλλου μέχρι το Παλαίκαστρο Σητείας.
Το εξαιρετικά επίκαιρο πρωτοσέλιδο δημοσίευμα της ΑΝΑΤΟΛΗΣ για τον ΒΟΑΚ πριν από μισόν αιώνα, που θα μπορούσε να ξαναγραφεί ως έχει και σήμερα.
