Τι περίεργο όνομα. Ακούς «Μαύρη Παρασκευή» και ο νους σου πηγαίνει σε κάτι κακό. Είναι όμως τόσο μαύρη η «Μαύρη Παρασκευή;» Μέχρι πρότινος γνωρίζαμε τις Μαύρες Μέρες και τη Μαύρη Πέμπτη. Θα περάσουμε μαύρες μέρες λέγαμε, όταν περιμέναμε να συμβεί κάτι κακό (πολιτικό-κοινωνικό-οικονομικό) και Μαύρη Πέμπτη ήταν η Πέμπτη εκείνη, στις 24 Οκτώβρη 1929, που προκάλεσε κρίσεις στην παγκόσμια οικονομία, όταν οι χρηματιστές της Ν.Υ. προσπαθούσαν πανικόβλητοι να πουλήσουν μετοχές. Αυτή ήταν η πρώτη μέρα της κρίσης του 1929. Σήμερα έρχεται η Μαύρη Παρασκευή που δεν είναι μαύρη αλλά απλώς ανακοινώνει πολλές και καλές δουλειές. Στη Μαύρη Πέμπτη είχαμε ένα πλήθος ανθρώπων που βιαζόταν να πουλήσουν και σήμερα Μαύρη Παρασκευή ένα πλήθος πάλι ανθρώπων που βιάζονται να αγοράσουν καταναλωτικά αγαθά που τα περισσότερα δεν τα έχουν ανάγκη . Είναι η ημέρα που οι επιχειρηματίες κάνουν τον μεγαλύτερο τζίρο. Άρα δεν είναι μαύρη ημέρα και δεν εκφράζει μία κρίση, είναι κάτι αντίστροφο θα έλεγα από τις άλλες μέρες που γνωρίζουμε. Θα έλεγα ακόμα ότι είναι μια γιγαντιαία εκδήλωση για τη διάσωση και ενίσχυση του καπιταλισμού. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η κοινωνία μας βρίσκεται σε φάση δοκιμής και λάθους προς ένα νέο μοντέλο κατανάλωσης.
Αν ρωτήσουμε καταναλωτές, αν θα αγόραζαν προϊόντα αυτήν την ημέρα θα μας απαντούσαν θετικά αλλά και ότι αναγνωρίζουν αυτή τη στιγμή την υπερκατανάλωση, αυτό το παράδοξο φαινόμενο. Δηλαδή θα μου πείτε ότι υπάρχει μια μορφή σχιζοφρένειας. Ναι πράγματι, όλοι είμαστε σχιζοφρενείς, είμαστε μια κοινωνία υπερκατανάλωσης όπου το κίνητρο για κατανάλωση είναι μόνιμο και ότι η κατανάλωση καλύπτει ένα είδος υπαρξιακού κενού και αυτό δεν πρέπει να το υποτιμήσουμε.
Έχουμε συνηθίσει τα τελευταία χρόνια, τη μέρα αυτή, να βλέπουμε ουρές κόσμου από τα ξημερώματα μπροστά από τα καταστήματα να εκτείνονται για αρκετά μέτρα. Το πλήθος να ορμά μπροστά στις βιτρίνες με τις μύτες τους κολλημένες στις τζαμένιες κουρτίνες και όταν οι πόρτες ανοίγουν αυτός ο κόσμος να τρέχει για να προλάβει να αγοράσει, σε μειωμένες τιμές, πράγματα που ίσως να μην τα έχει ανάγκη.
Ας δούμε τώρα ένα μικρό ιστορικό αυτής της παράλογης πράξης που χρόνια μας έχει κυριεύσει και εμάς στον τόπο μας. Αυτή η άσκοπη κατανάλωση κάθε χρόνο, την τελευταία Παρασκευή του Νοέμβρη, μας ήρθε από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής τα τελευταία χρόνια. Έχει όμως τις ρίζες της πολύ πίσω. Τη δεκαετία του 1960, οι Αμερικάνοι έμποροι θέλησαν να ρευστοποιήσουν τα εμπορεύματα τους και άρα τι θα ήταν καλύτερο από το να χρησιμοποιήσουν την ημέρα των Ευχαριστιών, αυτή τη μεγάλη γιορτή, για να αγοράσουν δώρα για τις οικογένειες τους; Υπάρχουν βέβαια και άλλες εκδοχές. Υπάρχει και η γιορτή Singles (Singles Festival) στην κινέζικη αγορά από το 2009, στις 11/11 κάθε χρόνο όπου οι κινέζοι καταναλώνουν μέσω του διαδικτύου.
Και εγώ, απ΄ όλα αυτά που βλέπω κάθε χρόνο, αυτήν την περιβόητη ημέρα αναρωτιέμαι μήπως αυτή η κατανάλωση που παρατηρείται τη μέρα αυτή είναι μέρος του D.N.A. μας;
Τίποτα δεν μας πτοεί, ούτε ο κορωνοϊός. Η φετινή Μαύρη Παρασκευή, όπως και η περσινή, θα έχει περισσότερα κλικ από ουρές στα πεζοδρόμια και αυτό θα γίνει ένα συνηθισμένο φαινόμενο. Ο κυνισμός που σχετίζεται με τον όρο Black Friday είναι ένας τρόπος που η μιμητική κίνηση θα μετατρέψει τα άτομα σε καταναλωτές και καταναλωτές σε πλήθη. Αυτό θα ενισχύσει τους ηγέτες του ηλεκτρονικού εμπορίου οπότε θα έρθει σιγά- σιγά και η καταστροφή των θέσεων εργασίας.
Εμείς οι ευαισθητοποιημένοι πολίτες-καταναλωτές θα μου πείτε τι μπορούμε να κάνουμε αυτή την ημέρα για να αποφύγουμε να αγοράσουμε προϊόντα που συνήθως μπορεί να μην τα έχουμε ανάγκη. Σαν αντιστάθμισμα της ημέρας της Μαύρης Παρασκευής οφείλουμε να δημιουργήσουμε, την ίδια ημέρα με τη Μαύρη Παρασκευή, ημέρα απόρριψης της υπερκατανάλωσης, όπου θα πραγματοποιούμε ένα είδος μποϊκοτάζ στα καταναλωτικά προϊόντα. Αυτό μπορεί να γίνει στην αρχή από ένα ευαισθητοποιημένο πληθυσμό που γνωρίζει κυρίως τα περιβαλλοντικά ζητήματα. Αργότερα θα έλθει και το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Καλές αγορές λοιπόν για σήμερα, περιορισμένες βέβαια, γιατί πιστεύω ότι οι περισσότεροι απ΄ εμάς κάτι θα έχουμε βάλει στο μάτι και θα θέλουμε να το αποκτήσουμε αν και από μέσα μας αναγνωρίζουμε ότι υπερβάλλουμε με την υπερκατανάλωση. Καλό θα ήταν, από σήμερα και εμείς να συζητούμε το θέμα της υπερκατανάλωσης, στο σπίτι μας με τα παιδιά μας, στις παρέες μας και στη δουλειά μας όταν αυτό είναι εφικτό και είμαι σίγουρος ότι γρήγορα θα δούμε αποτέλεσμα.
