Της Κατερίνας Μαλλιωτάκη
Οι μορφές αγάπης που υπάρχουν γύρω μας είναι πολλές και ουσιαστικές. Θα συναντήσουμε τη γονική αγάπη, την αδερφική, τη φιλική, την επαγγελματική, την ερωτική, την αγάπη προς μια ιδέα, ένα σκοπό ή ένα θέμα. Όλες αυτές οι αγάπες κρέμονται σε μια λεπτή γραμμή ισορροπίας που μπορεί να τις οδηγήσει στην εξάρτηση.
Ποιες είναι οι σχέσεις εξάρτησης;
Σίγουρα πολλές φορές θα έχετε ακούσει τις εκφράσεις « Είμαστε πολύ δεμένη οικογένεια», «Τα πάντα κάνουμε μαζί, δεν ξεχωρίζει ποτέ ο ένας από τον άλλον » «Κρατάει την ζωή μου στα χέρια του» κτλ .Σ αυτό το σημείο σημειώστε ότι όλες αυτές οι εκφράσεις μας θυμίζουν ανθρώπους που αγαπιούνται πολύ, που είναι ενωμένοι με μια αόρατη κλωστή και που πολλές φορές γίνονται παράδειγμα προς μίμηση για τους άλλους ! Ακριβώς λοιπόν εκεί ξεκινάει ο προβληματισμός μας, για το αν αγαπάμε ή εξαρτιόμαστε.
Είναι γεγονός ότι ο τρόπος που κάποιος αγαπά εξαρτάται από την προσωπικότητα του, τον τρόπο που έμαθε να σχετίζεται αλλά και το ποσό ικανός νοιώθει για ν αγαπήσει και ν αγαπηθεί. Όλοι οι άνθρωποι βέβαια λένε ότι ξέρουν τον τρόπο ν αγαπούν όμως αυτό έχει να κάνει αποκλειστικά και μόνο με την αυτοεκτίμηση τους δηλαδή την αγάπη και την εμπιστοσύνη που έχουν προς τον εαυτό τους. Π.χ ένας άνθρωπος παθολογικά ζηλιάρης λέει ότι θέλει ν αγαπιέται στο 100% των δυνατοτήτων που μπορεί ο καθένας ν αγαπήσει και ότι θέλει απόλυτη προσκόλληση από τον σύντροφο του για να είναι ευτυχισμένος. Αγνοει όμως, ότι μιλάει η χαμηλή αυτοεκτίμηση του, η οποία του δίνει την αίσθηση ότι δεν μπορεί να σταθεί μόνος του χωρίς την παρουσία του συντρόφου του, στην ζωή.
Η ρίζα όλων αυτών των εξαρτητικών σχέσεων έχει διαμορφωθεί από τις επιδράσεις που είχαμε στην παιδική μας ηλικία, οι οποίες βασίζονται στη σχέση της μητέρα με τον πατέρα, αλλά και στην σχέση που είχαν με μας. Οι άνθρωποι λοιπόν που δεν εκτιμούν ή δεν αγαπούν τον εαυτό τους έχουν την ανάγκη να γαντζωθούν από κάποιον για να νοιώσουν μέσα από αυτόν δυνατοί. Ουσιαστικά λοιπόν αναζητούν ένα κίνητρο, για ν ενεργοποιηθούν στη ζωή. «Αν εσύ μ αγαπάς τότε κι εγώ αγαπώ τον εαυτό μου, αν εσύ δεν μ αγαπάς τότε κι εγώ παύω να υπάρχω».
Γιατί είναι επώδυνες οι σχέσεις εξάρτησης;
Ο Κ. Γιούνγκ είχε μιλήσει για τους βασανισμένους ανθρώπους που γίνονται βασανιστές, θέλοντας να δώσει ιδιαίτερη σημασία στα γονεικά μας βιώματα. Αυτό λοιπόν σημαίνει ότι αν εμείς είχαμε μεγαλώσει σε ένα ψυχρό περιβάλλον που μας στερούσαν την αγάπη και την θαλπωρή σίγουρα θα αναζητήσουμε κάποιον που θα μας δώσει στο μέγιστο βαθμό αυτό που μας έλειπε. Αυτό μπορεί να μας οδηγήσει σε εξαρτητική συμπεριφορά αφού δεν θα μπορούμε να αποχωριστούμε τον άλλον ακόμα κι αν μας φέρεται άσχημα ή του έχουμε γίνει βραχνάς.
Ένας άνθρωπος που εξαρτάται πολύ από την σχέση του φοβάται να μείνει μόνος του. Συνήθως εξιδανικεύει τον τρόπο που μπορεί να του φέρεται ο άλλος και δυσκολεύεται πολύ να συνειδητοποιήσει τον λόγο που δεν είναι επιθυμητός. Με αυτόν τον τρόπο αναγκάζεται να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα, ν ανέχεται μια άσχημη συμπεριφορά προκειμένου να μην χάσει το άτομο της εξάρτησης του.
Η αναζήτηση λοιπόν αυξημένης φροντίδας από τους γύρω μας, είναι το πρώτο χαρακτηριστικό που μας οδηγεί σε μια επιβαρυμένη και ψυχοφθόρα σχέση. Το έντονο άγχος, ακόμη και ψυχοσωματικά συμπτώματα είναι το επόμενο χαρακτηριστικό που συνήθως ακολουθεί. Η αδυναμία της εγκατάλειψης και του φόβου που αφήνουν στο διάβα τους οι σχέσεις αυτές μας εγκλωβίζουν στο γαϊτανάκι της αράχνης που πλέκει τον ίδιο της τον ιστό πέφτοντας μέσα. Αυτό σημαίνει ότι τέτοια άτομα έλκουν ανθρώπους που μπορεί να θέλουν την σχέση με ένα άτομο που βρίσκεται σε εξάρτηση από αυτούς, καθώς μπορούν εύκολα να το «χειριστούν» και να επιβάλλουν τα δικά τους θέλω.
Υπάρχει λύση ;
Το θέμα πάντα κρύβεται στην άρνηση μας να δούμε την πραγματικότητα καθώς και στον φόβο μας να μην χαρακτηριστούμε αδύναμοι. Πολλοί βέβαια πέφτουμε στην παγίδα να θεωρούμε ότι φταίει η συμπεριφορά του αλλού που μας κάνει να νοιώθουμε τέτοια συναισθήματα κι όχι η δική μας απεγνωσμένη ανάγκη να γραπωθούμε από αυτόν. Έτσι του στερούμε τον ζωτικό του χώρο και δημιουργούμε σχέσεις άβουλες και οκνηρές. Πριν λοιπόν πούμε ότι ξέρουμε ν αγαπάμε και ότι τα δίνουμε όλα, ας αφουγκραστούμε τις ανάγκες των γύρω μας κι ας κατανοήσουμε ποιες από αυτές είναι δικές μας και ποιες ανήκουν σ αυτούς. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε ν εξασφαλίσουμε τα φτερά που η αγάπη δίνει στο να συμβαδίζεις με τους άλλους, αυτάρκης, πλήρης και συντροφικός χωρίς να παίρνεις τον έλεγχο της ζωής τους, καταδικάζοντας τους δηλαδή να μένουν πάντα άβουλοι και άμοιροι ευθυνών.
