της Μαρίας Λιονάκη
Ποια γυναίκα άραγε γιορτάζει, τιμάται στις 8 Μαρτίου;
Αυτή που ήταν κάποτε ένα μικρό κοριτσάκι…
Που ήλιος δεν το είδε, αέρας δεν το φύσηξε, βροχή δεν το έβρεξε. Που μεγάλωνε στη γυάλα μιας καλής, αστικής οικογένειας, με γαλλικά και πιάνο, κατά τα ήθη της εποχής. Που φορούσε βελούδα, ολοκάθαρα, ατσαλάκωτα φορεματάκια με φρου φρου, με δαντελένια γιακαδάκια, πλισέ φουστίτσες, ροζ κορδέλες στα μαλλιά. Σχολικές ποδιές κάποια εποχή. Λουστρινένια παπουτσάκια κι ολόμαλλα παλτουδάκια. Που έπαιζε σωστή κούκλα η ίδια, με κούκλες καλοχτενισμένες, καλοντυμένες, με λιλιπούτεια κουζινικά, κατσαρόλες, κουτάλες, πιατάκια, ποτηράκια, μα και μινιατούρες έπιπλα, αληθινά έργα τέχνης. Αυτή που βγήκε πρώτη βόλτα με τον αδερφό της ή με την κόρη της γειτόνισσας, με περιορισμό, ως τις οκτώ. Που περίμενε με ροζ προσμονή το πριγκιπόπουλο, τον ιππότη με το άσπρο άλογο. Να ενσαρκώσει μαζί του το παραμύθι που άκουγε ή διάβαζε μικρή.
Αυτή που δεν είναι πια μικρό κοριτσάκι. Αθώο, στη γυάλα. Που τη χτυπάει ο αέρας και τη δέρνει η βροχή. Της ζωής. Που δεν παντρεύτηκε ποτέ ιππότη ή πρίγκιπα. Που δεν είναι πια ούτε τόσο εύθραυστη, ούτε τόσο ατσαλάκωτη. Που δε ζει το παραμύθι.
Ποια γυναίκα άραγε γιορτάζει, τιμάται στις 8 Μαρτίου;
Μα η γυναίκα της διπλανής πόρτας γιορτάζει και τιμάται …
Η εργαζόμενη. Που ξυπνάει στις έξι και βάζει απευθείας το μπρίκι να φτιάξει καφέ. Ελληνικό. Αυτόν έμαθε απ’ τη μαμά της, τη γιαγιά της. Αυτή που μέχρι τις επτά μισή, έχει μαγειρέψει κι έχει φτιάξει για όλους πρωινό. Που αφήνει το Γιωργάκη που δεν πάει ακόμα σχολείο στη μαμά της ή την πεθερά της και τη Στελλίτσα στο σχολείο το συνοικιακό. Που πρόλαβε και καλοντύθηκε, γιατί τη θέλει πάντα καλοντυμένη το αφεντικό. Και βαμμένη. Που δουλεύει πολλές ώρες και γυρίζει κατάκοπη στο σπίτι να φέρει βόλτα μετά το νοικοκυριό. Να επιτηρεί το διάβασμα του παιδιού, των παιδιών. Να τα πάει, να τα φέρει αργότερα από τα εξωσχολικά τους μαθήματα.
Η άνεργη γιορτάζει σήμερα. Που ψάχνει στις μικρές αγγελίες για δουλειά. Μα είναι τόσο μικρές, αυτές οι… μικρές αγγελίες! Πάνε μήνες που έχασε τη δουλειά της. Τότε με την κρίση, έκανε περικοπές, της είπε το αφεντικό. Δεν έβγαινε. Θα το δούλευε το μαγαζί αυτός. Ίσως αργότερα, της είπε. Δε θυμάται καλά τις της είπε. Δεν είχε νόημα. Από την ταραχή της ούτε έβλεπε, ούτε άκουγε. Πώς θα ζήσουν τώρα; σκεφτόταν. Τον χρειαζόταν η οικογένειά της το δικό της μισθό. Ο άντρας της, εργάτης στις οικοδομές, που και που έκανε κανένα μεροκάματο. Δεν έχτιζαν τότε. Μια μέρα δούλευε, δέκα τον πονούσε η μέση του. Ιππότης να σου πετύχει κι αυτός…
Η γυναίκα « επάγγελμα οικιακά» γιορτάζει. Που σπούδασε, δεν είναι πως δεν σπούδασε. Μα ο πρίγκιπας επέμενε να μην εργασθεί. Αφού κουβαλούσε τα πάντα στο σπίτι αυτός, ποια χρεία υπήρχε να δουλέψει; Στήνεται έτσι σπιτικό, μεγαλώνουν έτσι παιδιά; Η θέση της γυναίκας είναι στο σπίτι, έλεγε συνέχεια αυτός.
Η γυναίκα « επάγγελμα οικιακά» που δεν πρόλαβε να σπουδάσει, τιμάται σήμερα. Τη σταμάτησαν οι γονείς της μικρή από το σχολείο να βοηθάει στα χωράφια ή στο σπίτι. Να αναθρέψει τα αδερφάκια της. Τι τα θέλουν τα θηλυκά τα πολλά γράμματα; Μετά την πέτυχε ο πρίγκιπας στο φτερό. Σαν τη μπεκάτσα. ‘Η μικρός μικρός παντρέψου… ήταν τότε. Άμα η γυναίκα έπιανε ανύπαντρη τα είκοσι έξι θεωρούνταν γεροντοκόρη. Έτσι παντρεύτηκε, νοικοκυρεύτηκε. Το γιο του μπακάλη πήρε. Που κληρονόμησε το μπακάλικο, όπως έλεγε η μάνα της, με περηφάνια. Περιζήτητος γαμπρός. Ούτε γιος συμβολαιογράφου να ήταν ο πρίγκιπας.
Η αγρότισσα γιορτάζει. Κάποιοι λένε πως είναι εύκολη η ζωή στο χωριό. Μα, όποιος είναι απ’ έξω απ’ το χορό, πολλά τραγούδια ξέρει… Θέλει κόπο για να αποδώσει η γη καρπό. Σκάψιμο, φύτεμα, όργωμα, κλαδέματα, λιπάσματα. Με ήλιο, κρύο, βροχή. Να στρώσεις δίχτυα, να μαζέψεις ελιές, τη σταφίδα μη βραχεί. Να πας τα ζωντανά να βοσκήσουν. Να τα βοηθήσεις να γεννοβολήσουν.
Η γυναίκα που έχει μπει στην εμμηνόπαυση γιορτάζει. Όταν τα είχε δεν τα εκτιμούσε. Βάρος τα θεωρούσε, βρωμιά. Τώρα της λείπουν. Σα να της έκλεψε κάποιος λίγο από το γυναικείο της εαυτό. Ιδρώνει, θυμώνει, λυπάται. Καμιά φορά και με άλλη σειρά. Παχαίνει. Μπουκιά και κιλό. Κι όλα τα κιλά γύρω απ’ την κοιλιά. Τα ρούχα της τη στενεύουν, το σπίτι της, η ζωή της τη στενεύει. Ευαίσθητη έχει γίνει κι ευσυγκίνητη. Μερικές φορές δε θέλει να κοιτάξει καθρέπτη, ρυτίδες και φλεβίτιδα, τον κάθε κιρσό. Κι άλλες φορές με αυτά συμμαχεί. Με το χρόνο. Την υγεία της να’ χει! Τι αχάριστη που είναι, άλλοι δεν πρόλαβαν να μεγαλώσουν.
Η γυναίκα που ευλογήθηκε με τη μητρότητα, η μάνα της καρδιάς, η μάνα άρρωστου παιδιού ή παιδιού με ειδικές ανάγκες γιορτάζει. Κυρίως αυτή. Που να σε κρύψω γιόκα μου να μη σε φτάσουν οι κακοί; Το κακό; Ποια μοίρα σε διάλεξε πουλάκι μου να τα περάσεις όλα αυτά; Χειρουργεία, θεραπείες, φάρμακα, σπίτι σου το νοσοκομείο; Ποια τύχη το’ θελε να βλέπεις το σκοτάδι, να μην τρέχεις, να μην παίζεις, σαν τα άλλα παιδιά. Να μην ακούς; Να χάνεσαι στους λαβυρίνθους του νου σου; Γιατί να μη μπορώ… ΝΑ ΜΠΩ ΕΓΩ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΣΟΥ ΠΑΙΔΙ ΜΟΥ, γιατί να μη μπορώ; Η μάνα παιδιού που χάθηκε γιορτάζει. Πάνω απ’ όλα αυτή.
Η ηλικιωμένη γιορτάζει. Που ζει απομονωμένη στο σπιτάκι της. Καρτερώντας τη βοήθεια της κόρης, το τηλέφωνο του γιού. Τη φωτογραφία του εγγονού. Που ζει σε οίκο ευγηρίας. Κυρίως αυτή.
Στη γιορτή της γυναίκας σήμερα η κάθε γυναίκα γιορτάζει! Που στερεότυπα είναι το ασθενές φύλο, μα που γελά με αυτοπεποίθηση, καθώς γνωρίζει πως είναι το ισχυρό. Η γυναίκα Πρόεδρος της Δημοκρατίας, η γυναίκα που έχει κατακτήσει σχεδόν όλα τα ανδροκρατούμενα επαγγέλματα. Που μορφώνεται, σπουδάζει, εργάζεται, διεκδικεί. Καλύτερες συνθήκες εργασίας, τιμώντας τους αγώνες που οδήγησαν στην καθιέρωση αυτής της μέρας ορόσημο .Που προσφέρει στο σπίτι της, στους γονείς της στο πατρικό. Που μεγαλώνει με αγάπη, φροντίδα τα παιδιά της. Που φτιάχνει για τους δικούς της το πιο καλομαγειρεμένο φαγητό, εκλεκτό έδεσμα και γλυκό. Που περιποιείται ως τέλεια οικοδέσποινα τους καλεσμένους της. Που δραστηριοποιείται σε συλλόγους, που προσφέρει έργο εθελοντικό. Κυρίως αυτή. Η γυναίκα που απολαμβάνει τη ζωή, που βρίσκει χρόνο για τον εαυτό της, για ο,τι θεωρεί για αυτή σημαντικό. Για το γυμναστήριο, το διάβασμα, την ενημέρωση, τη βόλτα, το ταξίδι της, το θέατρο, τα ψώνια, τις παρέες της. Κι εσύ άντρα, σύζυγε, αδερφέ, συνάδελφε, εργοδότη, φίλε… μην κοσκινίζεις κάθε συμπεριφορά της. Απλά αγάπησε την και βοήθησε την, όσο μπορείς, χωρίς να στο ζητήσει. Γυναίκες Χρόνια μας πολλά!!
«- Μα πού γύριζες;
Ολονυχτίς τη σκληρή ρέμβη της πέτρας και της θάλασσας
Σου ‘λεγα να μετράς μες στο γδυτό νερό τις φωτεινές του μέρες
Ανάσκελη να χαίρεσαι την αυγή των πραγμάτων
Ή πάλι να γυρνάς κίτρινους κάμπους
Μ' ένα τριφύλλι φως στο στήθος σου ηρωίδα ιάμβου.»
Μαρίνα των Βράχων Οδυσσέα Ελύτη
Για την Ιστορία…
Η 8η Μαρτίου καθιερώθηκε ως μέρα της γυναίκας σε ανάμνηση μιας μεγάλης εκδήλωσης διαμαρτυρίας που έγινε στις 8 Μαρτίου του 1857 από τις εργάτριες κλωστοϋφαντουργίας στη Νέα Υόρκη, οι οποίες διαδήλωναν ζητώντας καλύτερες συνθήκες εργασίας. Ήταν μία από τις πρώτες κινήσεις διεκδίκησης δικαιωμάτων από τις γυναίκες. Η πρώτη Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας γιορτάστηκε το 1909 με πρωτοβουλία του Σοσιαλιστικού Κόμματος των ΗΠΑ και υιοθετήθηκε δύο χρόνια αργότερα από τη Σοσιαλιστική Διεθνή. Αργότερα, το 1910 η «Διεθνής Διάσκεψη Γυναικών» με πρόταση της Γερμανίδας σοσιαλίστριας Clara Zetkin, πρότεινε να καθιερωθεί η 8 Μαρτίου, ως η μέρα τιμής των γυναικείων αγώνων. Αρκετά χρόνια αργότερα, το 1977, η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας θεσπίστηκε από τα Ηνωμένα Έθνη.
(Πίνακας: Νικολάου Γύζη, Γιάντες 1878)
