Της Μαρίας Λιονάκη
Η Λυκείου είναι μια οδός στο Ηράκλειο που φέρει την επεξήγηση σε παρένθεση, κάτω από την πινακίδα- σήμανσή της: Φιλοσοφική σχολή. Την περίοδο της καραντίνας γνώρισε δόξες, καθώς αποτέλεσε γνωστό εκδρομικό προορισμό πολλών Ηρακλειωτών, τώρα όμως έχει ξαναβρεί τον παλιό καλό εαυτό της. Έχει μετατραπεί πάλι στο γνωστό σκουπιδότοπο, όπου ο καθένας ξεφορτώνεται πέριξ των κάδων, όποιο άχρηστο σπασμένο έπιπλο διαθέτει, ξεσυναρμολογημένο, ώστε να πιστοποιείται η αποσύνθεσή του και να αυξάνεται ο λυρισμός του τοπίου, όποιο βρώμικο στρώμα διαθέτει , οτιδήποτε ευφάνταστο οικιακό είδος ή είδος ρουχισμού και υπόδησης δε χρειάζεται. Ένα παπούτσι ξεκολλημένο από δω, σαράντα τέσσερα νούμερο σίγουρα, ένα μπουφάν πεταμένο από εκεί, έξτρα λαρτζ αυτό, ανδρικό και ντεμοντέ, με κλασικές πλαϊνές τσέπες και στένεμα στη μέση, δυο τρία συρτάρια ξεκαρφωμένα παραπέρα, ενδιάμεσα τάβλες ξέμπαρκες κρεβατιού διπλού. Ίσως χώρισε το ζευγάρι κι έμεινε αμανάτι το κρεβάτι το διπλό και πετάχτηκε. Είναι της μοδός τα διαζύγια. Κάποτε θα αγοράστηκε από καλό μαγαζί, μαζί με την ασορτί τουαλέτα, το σκαμπό το βελουτέ, στον ίδιο λογαριασμό με σκρίνιο που διέθετε βιτρίνα για τα κρυστάλλινα ποτήρια με κρυφό φωτισμό. Από τα φακελάκια του γάμου θα πληρώθηκαν όλα αυτά. Το δίχως άλλο.
Τώρα όμως κείτονται στο χώμα, σιωπηλά, νεκρά, άδοξα πεσόντα στο πεδίον του δρόμου. Να απαρτίζουν μαζί με τα διάσπαρτα σε όλη την ακτογραμμή της Λυκείου πλαστικά, βρώμικα χαρτιά και τενεκεδάκια ξεκοιλιασμένα, μια εστία μόλυνσης και μια εικόνα απίστευτα θλιβερή, ντροπιαστική που δε συνάδει με κανενός είδος πολιτισμού, με καμία πόλη προορισμό τόσων τουριστών, με καμία πόλη απόγονο της Κνωσού, όπου υπήρχαν τρία χωριστά συστήματα για το νερό: ύδρευσης, αποχέτευσης και αποστράγγισης , χώρια η μπανιέρα της βασίλισσας και όλα τα άλλα. Ας μην πούμε πατριώτες πως φταίει μόνο η δημοτική αρχή για όλο αυτό… Η διαδικασία απομάκρυνσης βαρέων αντικειμένων με τηλεφώνημα- ραντεβού με το δήμο είναι γνωστή.
Με αυτές τις σκέψεις κινούμαι στην οδό Λυκείου, επιλέγοντας το περπάτημα ως υποτυπώδη γυμναστική το σούρουπο αυτό. Παράλληλα προσπαθώ να αποφύγω το χώμα που σηκώνεται, καθώς ο δρόμος είναι σκαμμένος, υποδηλώνοντας πρότερα και ίσως εν εξελίξει, δημόσια έργα. Κάποια στιγμή καλό είναι να τελειώσουν και να ασφαλτοστρωθεί πάλι ο δρόμος. Όχι με τη συνηθισμένη αργή διαδικασία.
Ξάφνου την προσοχή μου τραβάει δέκα μέτρα από τον εμπλουτισμένο κάδο σκουπιδιών, ένα βιβλίο, εκλεκτό όπως αποδείχτηκε. Ίσως και εξαντλημένο. Αναποδογυρισμένο στο δρόμο, ορθάνοιχτο, ελαφρώς πατημένο από κάποιο όχημα και σκονισμένο κείτονταν. Ένα βιβλίο- μεγάλος τόμος, άριστη έκδοση, εξακοσίων περίπου σελίδων γυαλιστερού χαρτιού. Τίτλος: Εικόνες της κρητικής τέχνης (από το Χάνδακα ως τη Μόσχα και την αγία Πετρούπολη). Εκδόσεις Πανεπιστημιακές της Βικελαίας βιβλιοθήκης του 1993. Πρόκειται απ’ όσο πρόλαβα να δω για ένα καταπληκτικό βιβλίο με εικόνες χριστιανικές της Παναγίας, σε διάφορες απεικονιστικές εκδοχές, του Παντοκράτορα, των αγίων , εικόνες σπάνιες που φυλάσσονται σε όλα τα μουσεία του κόσμου, όλες κρητών αγιογράφων, κάποιες του σπουδαίου Μιχαήλ Δαμασκηνού. Όλες με ανάλυση, με πληροφορίες που δίνονται σε ειδικό κεφάλαιο του βιβλίου.
Δέος και θυμός με συνεπήρε. Όπως κάθε βιβλιόφιλο. Ευσεβής μεν, αλλά όχι θρησκόληπτη δεν άργησα να σκεφτώ πως αυτό το βιβλίο κάποια ουράνια δύναμη θέλησε να το προφυλάξει από την αποφορά και την ιεροσυλία των σκουπιδιών. Έτσι έπεσε από τον ασυνείδητο, απολίτιστο που το μετέφερε λίγα μέτρα πριν τα σκουπίδια.
Μα είναι ποτέ δυνατόν; Δεν υπάρχουν βιβλιοθήκες σχολείων, νοσοκομείων , φυλακών να δωρίζονται τα βιβλία που δεν διαβάζουμε; Δεν υπάρχουν συνάνθρωποι μας που θέλουν, μα δεν μπορούν να τα αγοράσουν; Είναι δυνατόν να πετιούνται στα σκουπίδια; Στο Παρίσι που επισκέφτηκα αυτό το καλοκαίρι είδα να τοποθετούν οι Γάλλοι σε εμφανή, βολικά σημεία τα διαβασμένα βιβλία τους, όσα δε θέλουν να κρατήσουν για όποιον θέλει να τα διαβάσει. Εμείς δεν μπορούμε; Πόσο πια απολίτιστοι είμαστε;
